ΠΕΡΙ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

῾Ιεροῦ Νικοδήμου τοῦ ῾Αγιορείτου

 Προτρέπων ὁ ῞Αγιος Νικόδημος ὅλους τούς Χριστιανούς νά τηροῦν τήν ἀκρίβειαν τῶν ἱερῶν Κανόνων, ἐγνώριζε βεβαίως πόσον τοῦτο εἶναι δύσκολον ἐξ αἰτίας  τῶν ἀνθρωπίνων ἀδυναμιῶν. Παρατηρῶν κατ᾿ ἀρχήν μετά πόνου τάς διαρκεῖς παραβάσεις Κανόνων λόγῳ ἀγνοίας, ἠθέλησε διά τῆς ἐκτυπώσεως τοῦ Πηδαλίου νά βοηθήση εἰς τήν διόρθωσιν τῆς καταστάσεως, προσφέρων εἰς ὅλους τήν γνῶσιν τοῦ ὀρθοῦ. Εἶδεν ὅμως καί μετά ταῦτα νά συνεχίζεται τό κακόν. Δέν παρεσύρθη ἐν τούτοις εἰς προσωπικάς ἐπιθέσεις καί δημοσίας καταδίκας τῶν παραβατῶν, οὔτε ἐδημιούργησε παρατάξεις καί σχίσματα. Χάριν τῆς εἰρήνης τῆς ᾿Εκκλησίας, παρεκάλει τοὐλάχιστον νά μή ἐμποδίζωνται εἰς τήν τήρησιν τῆς ἀκριβείας, ὅσοι τήν ἐπιθυμοῦν. Διά τούς ἄλλους, ἄς ἐπεκράτει ἡ οἰκονομία, ἡ ὁποία ἀνέκαθεν συγκαταβατικῶς ἐφηρμόζετο ἐν τῇ ᾿Ορθοδοξίᾳ. ῾Ο ἴδιος γράφει:  "δύω εἴδη κυβερνήσεως εὑρίσκονται ἐν τῇ τοῦ Χριστοῦ ῾Αγίᾳ ᾿Εκκλησία· καί τό μέν πρῶτον εἶδος, ὀνομάζεται ᾿Ακρίβεια, τό δέ ἄλλο, ὀνομάζεται Οἰκονομία, καί συγκατάβασις".
᾿Αναφερόμενος εἰς τάς ἔριδας καί ταραχάς περί τῆς ἡμέρας τελέσεως τῶν μνημοσύνων, αἱ ὁποῖαι ἀπό τοῦ 1754 ἐπί πολλάς δεκαετίας συνεχίζοντο ἐν ῾Αγίῳ ῎Ορει, καί δεχθείς προσωπικῶς ὑβριστικάς κατηγορίας διά τό θέμα αὐτό, ὁ ἴδιος ἀπεδέχετο τήν "οἰκονομίαν", τήν ὁποίαν πρός εἰρήνευσιν μετεχειρίσθη ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος Β', ὁρίσας νά γίνωνται τά μνημόσυνα "ἀπαρατηρήτως" (χωρίς παρατήρησιν ἡμερῶν) εἴτε ἐν Σαββάτῳ, εἴτε ἐν Κυριακῇ. ᾿Επεξηγῶν τοῦτο σαφέστερον γράφει: "Καί διά νά εἰπῶ καθαρώτερα, ἐάν ἐσύ ἀδελφέ θέλης νά ποιῇς τά μνημόσυνα ἐν Κυριακῇ, φυλάττων τήν οἰκονομίαν τῆς ᾿Εκκλησίας, καί συγκατάβασιν· ἡμεῖς δέν πρέπει νά σέ παρατηρῶμεν καί νά σέ κατηγορῶμεν διά τοῦτο, οὔτε νά σέ βιάζωμεν διά νά τά κάνης ἐν τῷ Σαββάτῳ· καί ἀντιστρόφως, ἐάν ἡμεῖς ποιῶμεν τά μνημόσυνα ἐν τῷ Σαββάτῳ, φυλάττοντες τήν ἀκρίβειαν, καί τήν ἀρχαίαν τῆς ᾿Εκκλησίας παράδοσιν· ἐσύ δέν πρέπει νά μᾶς παρατηρῆς καί νά μᾶς κατηγορῆς διά τοῦτο, δυσφημῶν ἡμᾶς μέ ὀνόματα δύσφημα, ἀλλά μᾶλλον καί νά μᾶς ἐπαινῆς".
᾿Εκ τῶν ἀνωτέρω σαφέστατα καταφαίνεται πόσον ὁ ῞Αγιος Νικόδημος ἀπεστρέφετο τάς ἔριδας καί ἐπόθει τήν εἰρήνην τῆς ᾿Εκκλησίας. Διά τήν ἐπικράτησίν της ἦτο ἕτοιμος νά δεχθῆ οἰκονομίας καί συγκαταβάσεις καί νά ἀνεχθῆ ἀποκλίσεις τῶν ἄλλων ἐκ τῆς ἀκριβείας τῶν Κανόνων.
Καί ὅμως πόσοι Χριστιανοί σήμερον χρησιμοποιοῦν τό Πηδάλιον τοῦ ῾Αγίου Νικοδήμου διά νά κατηγοροῦν διαρκῶς καί μετά πάθους τούς ἀδελφούς των! Πόσοι τό χρησιμοποιοῦν εἰς προσωπικάς διαμάχας! Πόσοι δημιουργοῦν σχίσματα στηριζόμενοι εἰς αὐτό!
 ᾿Αξίζει διά τοῦτο νά ἀκούσωμεν τήν ἔκκλησιν ἐκείνην, τήν ὁποίαν μετά βαθέος ψυχικοῦ πόνου ἀπηύθυνεν ὁ θεῖος συγγραφεύς τοῦ Πηδαλίου πρός ὡρισμένους ἐριστικούς μοναχούς τῆς ἐποχῆς του, ἀλλά καί πρός τά ἐριστικά μέλη τῆς ᾿Εκκλησίας ὅλων τῶν ἐποχῶν, ἱκετεύων νά παύσουν τάς ἔριδας καί νά ἀγαπήσουν τήν εἰρήνην:
"᾿Αδελφοί καί Πατέρες, ἐάν δέν ἐκριζώσετε τό μῖσος ἀπό τήν καρδίαν σας, καί δέν ἐμφυτεύσετε τήν ἀγάπην, καί ἐάν δέν παύσετε ἀπό τάς κατά τῶν ἀδελφῶν σας δυσφημίας, νά ἠξεύρετε (καί σύγγνωτε ἡμῖν διά τήν τόλμην) ὅτι ματαίως κατοικεῖτε εἰς τά ὄρη καί τά βουνά· μάταιοι εἶναι ὅλοι οἱ ἀσκητικοί σας ἀγῶνες καί κόποι καί ἱδρῶτες· νά εἰποῦμεν καί καλύτερον; μαρτύριον αἰσθητόν ἐάν ὑπομείνητε διά τόν Χριστόν, ἔχετε δέ μῖσος, καί δέν ἀγαπᾶτε τούς ἀδελφούς σας, μάταιον εἶναι τό τοιοῦτον μαρτύριόν σας· καί τοῦτο δέν εἶναι λόγος ἐδικός μας, ἀλλά τοῦ χρυσοῦ τόν νοῦν καί τήν γλῶτταν ᾿Ιωάννου· οὕτω γάς ἐκεῖνός φησιν· "᾿Αγάπης οὐδέν, οὔτε μεῖζον οὔτε ἴσόν ἐστιν, οὐδέ αὐτό τό Μαρτύριον, ὅ πάντων ἐστί κεφάλαιον τῶν ἀγαθῶν· καί πῶς; ἄκουσον. ᾿Αγάπη μέν, καί χωρίς μαρτυρίου, ποεῖ μαθητάς τοῦ Χριστοῦ· Μαρτύριον δέ, χωρίς ἀγάπης, οὐκ ἄν ἰσχύσειε τοῦτο ἐργάσασθαι". (Λογ. εἰς τόν Μεγαλομάρτυρα Ρωμανόν).
᾿Αφίνοντες λοιπόν, ᾿Αδελφοί καί Πατέρες, εἰς ἕνα μέρος τό μῖσος καί τόν φθόνον, καί τάς κατά τῶν ἀδελφῶν δυσφημίας, ἄς ἀναλάβωμεν τό σημεῖον καί γνώρισμα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, τήν ᾿Αγάπην, καί τήν πρός ἀλλήλους εἰρήνην καί ὁμόνοιαν καί συμψυχίαν ἐναγκαλισώμεθα, καί οὕτως ἄς προσφέρωμεν ἐν εἰρήνῃ τάς εὐχάς μας τῷ εἰρηνάρχι Θεῷ, τῷ εἰρηνοποιήσαντι ἡμᾶς διά τοῦ Αἵματος τοῦ Σταυροῦ αὐτοῦ, καί εἰρήνην δόντι τοῖς μακράν καί τοῖς ἐγγύς, κατά τόν ᾿Απόστολον· δοξάζοντες ἐν ἑνί στόματι,καί μιᾷ καρδίᾳ, τό Πανάγιον ῎Ονομα τοῦ Πατρός, καί τοῦ Υἱοῦ, καί τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, τῆς μιᾶς ἐν Τριάδι Θεότητος· ᾗ πρέπει πᾶσα δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν".
῎Ας ἀναγνώσωμεν τά ἀνωτέρω μετά πολλῆς προσοχῆς καί ἄς εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι θά μᾶς ὠφελήσουν πολύ καί θά μᾶς βοηθήσουν εἰς τό νά λάβωμεν τήν ὀρθήν στάσιν εἰς τά ᾿Επίκαιρα ᾿Εκκλησιαστικά ζητήματα.