Δείτε αν μπορεί ένα παιδί να νηστέψει

Της Χριστίνας Κατσαρού.

 Η νηστεία είναι μια θρησκευτική και παράλληλα διατροφική επιλογή, η οποία αντιμετωπίζεται συχνά και ως ευκαιρία «αποτοξίνωσης», ενώ πράγματι, επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι έχει ευεργετική επίδραση στον οργανισμό. Κατά πόσο όμως ισχύει το ίδιο και για τα παιδιά; Μπορεί η διατροφή των παιδιών που νηστεύουν να καλύψει πλήρως τις ανάγκες τους; Η απάντηση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Το κύριο χαρακτηριστικό της νηστείας είναι η αποχή από τατρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, το αυγό και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Συνεπώς, στην περίπτωση που ένα παιδί νηστεύει, το «βάρος» πέφτει κυρίως σε τρία θρεπτικά συστατικά, την πρωτεΐνη, το σίδηρο και το ασβέστιο, των οποίων οι βασικότερες πηγές ανήκουν στα τρόφιμα που δεν καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας. Η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, παρέχει στα παιδιά τα απαραίτητα αμινοξέα για την ομαλή και υγιή ανάπτυξή τους. Στην περίπτωση που δεν καταναλώνονται τρόφιμα ζωικής προέλευσης η πρόσληψη των απαραίτητων αμινοξέων θα πρέπει να εξασφαλίζεται μέσα από τον κατάλληλο συνδυασμό πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης, όπως είναι για παράδειγμα η ταυτόχρονη κατανάλωση δημητριακών και οσπρίων (φακές με ρύζι, όσπρια με ψωμί ή ζυμαρικά). Από την άλλη, ένα παιδί που νηστεύει είναι πολύ πιθανό να προσλαμβάνει ανεπαρκή ποσότητα σιδήρου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση σιδηροπενίας ή σιδηροπενικής αναιμίας και συμπτωμάτων όπως ατονία, κόπωση, μειωμένη συγκέντρωση, αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις ή και καθυστέρηση της ανάπτυξης. Καθώς οι πηγές αιμικού σιδήρου, που απορροφάται σε υψηλότερο ποσοστό από τον οργανισμό, αποφεύγονται κατά τη νηστεία, ιδιαίτερα έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην κατανάλωση πλούσιων πηγών μη-αιμικού σιδήρου, όπως είναι τα όσπρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Παράλληλα, τα παραπάνω τρόφιμα θα πρέπει να συνδυάζονται με μια πηγή βιταμίνης C, όπως είναι για παράδειγμα ο φυσικός χυμός πορτοκάλι, προκειμένου να αυξηθεί η απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου. Τέλος, το ασβέστιο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για τα παιδιά, καθώς τα βοηθά –μεταξύ άλλων- να «χτίσουν» ένα γερό σκελετό. Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν τις κυριότερες πηγές ασβεστίου στη διατροφή των παιδιών, γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της νηστείας οι ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο θα πρέπει να καλύπτονται από άλλες πηγές, όπως είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το μπρόκολο και ορισμένα όσπρια και ξηροί καρποί (ειδικότερα τα ξερά φασόλια, τα αμύγδαλα και το σουσάμι). Συνεπώς, ένα προσεκτικά σχεδιασμένο διαιτολόγιο, που περιλαμβάνει καθημερινή κατανάλωση ποικιλίας «εναλλακτικών» πηγών των παραπάνω πολύτιμων θρεπτικών συστατικών, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των παιδιών κατά την περίοδο της νηστείας. Ωστόσο, εδώ τίθεται το ερώτημα κατά πόσο είναι εφικτό να τηρηθεί ένα τέτοιο διαιτολόγιο, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαίτερες προτιμήσεις και την επιλεκτικότητα που μπορεί να εμφανίζει ένα παιδί στα τρόφιμα. Επιπλέον, σε περίπτωση που το παιδί εμφανίζει ήδη έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών, αναιμία ή κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας, τότε θα πρέπει να ζητήσετε την καθοδήγηση του παιδιάτρου σας. Κλείνοντας, θα λέγαμε πως είναι καλύτερο, στην περίπτωση των παιδιών, η νηστεία να αφορά μόνο την αποχή από το κρέας και όχι από το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το αυγό. «Πλήρης» νηστεία θα μπορούσε να εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της Μ. Εβδομάδας, τηρώντας έτσι το έθιμο χωρίς να υπάρξει κίνδυνος εμφάνισης διατροφικών ελλείψεων.