''Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη, οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως εκ τε των θείων Αποστόλων και των Ιερών Ευαγγελιών, παραδώκασιν ημίν τέσσαρα τινά εορτάζειν: Τον Ιερόν Νυπτήρα. Τον Μυστικόν Δείπνον, ήτοι την παράδοσιν των καθ' ημάς φρικτών Μυστηρίων). Την υπερφυά προσευχήν. Και την προδοσίαν αυτήν''.
Η Μεγάλη Πέμπτη αποτελεί την είσοδο στο ''εξόχως άγιον'' τριήμερο των Παθών του Κυρίου, το οποίο αποτελεί τον αρχικό πυρήνα του Τριωδίου και τον σκοπό της προετοιμασίας των Χριστιανών με την 40ήμερη νηστεία. Όλα τα μνημονευόμενα ιερά γεγονότα έχουν - εκτός από τον ιστορικό - παιδαγωγικό χαρακτήρα. Ο Κύριος κορυφώνει την διδασκαλία Του με τρεις πράξεις συμβολικής και διδακτικής σημασίας.
Ο Νιπτήρας αποτελεί μία έκφραση ταπεινώσεως, αλλά και τιμής. Η νύψη των ποδών των επισκεπτών μετά την οδοιπορία, ήταν παλαιότατο έθιμο στην Ανατολή και την ενεργούσε ο ίδιος ο οικοδεσπότης, μέσω των δούλων του. Τόσο όμως η νίψη των ποδών των φιλοξενουμένων, όσο και η σειρά τους στο τραπέζι, ''ενηργείτο βάσει της αρχής της ιεραρχίας''. Στον Ιερό Νιπτήρα όμως ο Κύριος, ''παραθεωρών την ιδικήν του παντοβασιλικήν μεγαλειότητα, περιζωσθείς λεντίω, νίπτει αυτοπροσώπως τους πόδας των Μαθητών, ακόμη και του προδότου Ιούδα''. Αυτό σημαίνει, ότι όχι μόνον η Σάρκωση και το Πάθος είναι εκείνα που συνιστούν και αποδεικνύουν την ''υπερ της του ανθρώπου σωτηρίας'' ταπείνωση του Θεανθρώπου, αλλά και όλη η ζωή Του, με κορύφωση τον Ιερό Νιπτήρα.
Την σημασία του Νιπτήρα ερμήνευσε ο Ίδιος ο Κύριος: ''Γινώσκετε τι πεποίηκα υμίν; Υμείς φωνείτε με ο Διδάσκαλος και ο Κύριος και καλώς λέγετε. Ειμί γαρ. Ει ουν εγώ ένιψα ημών τους πόδας, ο Κύριος και Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε αλλήλων νίπτειν τους πόδας. Υπόδειγμα γαρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγώ εποίησα υμίν και υμείς ποιήτε''. (Ιω. 13,12-15).
Το ύψος της ταπεινώσεως του Κυρίου θαυμάζει ο θείος Χρυσόστομος και γράφει: ''Βλέπε πως όχι με την νίψη μόνον, αλλά και με άλλους τρόπους δείχνει την ταπείνωση. Διότι, όχι πριν καθήσουν όλοι, αλλά αφού κάθησαν Αυτός σηκώθηκε. Έπειτα δεν ένιψε απλά, αλλά έβγαλε και τα εξωτερικά του ενδύματα. Και δεν σταμάτησε εκεί, αλλά ζώστηκε και το λέντιο. Και ούτε σ' αυτό αρκέσθηκε, αλλά αυτός γέμισε με νερό και δεν διέταξε άλλον. Αλλά όλα αυτός τα έκανε, δείχνοντας ότι όταν πράττουμε το καλό, πρέπει να το κάνουμε με κάθε προθυμία''. (Ε.Π. Μιγνίου, τ. 59, σελ. 383).
Στην πορεία της Ιστορίας σε πολλούς Ναούς ο Επίσκοπος, σε Μονές ο Ηγούμενος και στην ΚΠολη ο ίδιος ο Αυτοκράτορας, ένιπταν συμβολικά τα πόδια 12 πτωχών. Το έθιμο αυτό επιβιώνει στην Μονή Πάτμου.
Μετά τον Ιερό Νιπτήρα ακολούθησε ο Μυστικός Δείπνος. Το δείπνο αυτό ήταν κάτι πολύ περισσότερο από ένα κοινό δείπνο. Ήταν το τελευταίο Πασχαλινό δείπνο του Χριστού με τους μαθητές Του. ''Λέγω γαρ υμίν, ότι ουκέτι ου μη φάγω εξ αυτού, έως ότου πληρωθή εν τη βασιλεία εν τη βασιλεία του Θεού''. (Λουκ.22,16). Το Πασχαλινό τραπέζι ήταν ένα πολύ σπουδαίο γεγονός για τους Εβραίους.Ήταν έκφραση ευχαριστίας προς τον Θεό και μνήμη της απελευθερώσεως από την δουλεία των Αιγυπτίων. Κατά την διάρκεια αυτού ακριβώς του Δείπνου, ο Χριστός αποκάλυψε τον εαυτό Του ''ως πλήρωμα'' - εκπλήρωση όλων εκείνων των γεγονότων που περίμεναν οι Ιουδαίοι. Ο Ιησούς ήταν ο τελευταίος πασχάλιος αμνός, ''ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου'' (Ιω.1,29). Η κλάση του άρτου και η μετάδοση του οίνου, ήταν προτύπωση της επικείμενης κλάσεως του Ιδικού Του Σώματος και της εκχύσεως του Ιδικού Του Αίματος στον σταυρό (''υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών''). Ο Χριστός ήταν το νέο έσχατο Πάσχα, η εσχατολογική απολύτρωση από κάθε είδους δουλεία.
Ο Μυστικός Δείπνος ήταν η σύσταση και παράδοση της Θείας Ευχαριστίας. Ο Ίδιος ο Χριστός παρήγγειλε στους Μαθητές Του ''τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν'' (Α΄ Κορ.11,24). Έκτοτε η Θεία Λειτουργία είναι το νέο Πασχάλιο Δείπνο, στο οποίο η ένωση των μελών - πιστών με την κεφαλή - Χριστό, γίνεται πραγματικότητα. ''Το ποτήριον της ευλογίας, ο ευλογούμεν, ουχί κοινωνία του αίματος του Χριστού εστί; Τον άρτον ον κλώμεν, ουχί κοινωνία του σώματος του Χριστού εστί; Ότι εις άρτος, εν σώμα οι πολλοί εσμέν. Οι γαρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν'' (Α΄ Κορ.16-17).
Μετά τον Μυστικό Δείπνο ακολούθησε η Προσευχή του Κυρίου στον Κήπο της Γεθσημανή. Η Προσευχή Του ήταν γεμάτη αγωνία, αφού ''εγένετο ιδρώς ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντες επί την γην'' (Λουκ.22,24). Παρακάλεσε τον Θεό Πατέρα να απομακρύνει, αν ήταν δυνατόν, το πικρό ποτήριο του θανάτου από Αυτόν. Όμως, υπέταξε το θέλημά Του στο θέλημα Εκείνου: ''Πλην μή το θέλημά μου, αλλά το σον γινέσθω'' (Λουκ.22,42). Η τέλεια και ολοκληρωτική υποταγή της ανθρώπινης θελήσεώς Του στην θεία βούληση, αποδεικνύει την τελειότητά Του.
Στο σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου υπήρχε και η προδοσία του Υιού Του. Ήταν αναγκαίο κάποιος από την συντροφιά Του να Τον προδώσει. Τί παρακίνησε τον Ιούδα στη φοβερή αυτή πράξη; Στη συνείδηση της Εκκλησίας το κίνητρο είναι η απληστία, μία γενική αγάπη για τις αποπνικτικές ηδονές του κόσμου. Έτσι, ενώ είχε την ευκαιρία να μείνει κοντά στον Χριστό, ''ουκ ηβουλήθη συνιέναι''.
Τη αφάτω Σου ευσπλαγχνία, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς.ΑΜΗΝ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου