ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ - ΕΝΑΡΞΙΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ - ΑΥΣΤΗΡΑ ΝΗΣΤΕΙΑ

 Η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, μετά την ανάσταση του Δικαίου Λαζάρου, είναι μία από τις αρχαιότερες εορτές της Εκκλησίας. Ήδη τον 4ο αι., η Ισπανίδα μοναχή Αιθερία σημειώνει στο Οδοιπορικό της, τον εορτασμό της Εορτής από την Εκκλησία των Ιεροσολύμων. Ο εορτασμός αυτός είχε εισαχθεί στις Εκκλησίες Ανατολής και Δύσεως, μέχρι τον 7ο αι., μάλιστα είχαν δημιουργηθεί και σχετικά λειτουργικά έθιμα. Στους Αγίους Τόπους λ.χ. οι πιστοί λιτάνευαν προς το Όρος των Ελαιών, με τον Πατριάρχη ''καθήμενο επί πώλου όνου'' ενώ αργότερα στην Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία, ''εν Μόσχα, γενομένης λιτανείας, εκαθέζετο ο Μητροπολίτης και είτα ο Πατριάρχης επί όνου, του οποίου το χαλινόν έσυρεν ο Τσάρος''.

 Ένα άλλο έθιμο αφορά στην διανομή στους πιστούς από τον Επίσκοπο ή τον λειτουργό Κληρικό, ευλογημένων βαΐων. Το έθιμο δεν αποτελεί μόνον ανάμνηση των βαιων που κρατούσαν οι Εβραίοι κατά την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, αλλά έχει και μεταφορική, πνευματική σημασία. Συμβολίζει την νίκη των πιστών κατά των παθών, την αίσια περάτωση της Αγίας Τεσσαρακοστής, την κατά Θεόν προπαρασκευή, ''ίνα κεκαθαρμένοι τας ψυχάς και μετά βαΐων αρετών, ίδωμεν την φαιδράν και ζωηφόρον Ανάστασιν του Χριστού''. 

 Το ιστορικό μέρος της εορτής περιγράφεται στα Ιερά Ευαγγέλια (Ματθ. 21, Μαρκ. 11 και Ιω. 12). Έξη ημέρες πριν το Πάσχα, ήρθε ο Χριστός στην Βηθανία. Εκεί του πρόσφεραν δείπνο  κατά το οποίο, η μεν Μάρθα τον υπηρετούσε, η δε Μαρία άλειψε με πολύτιμο μύρο τα πόδα Του και τα αποσπόγγισε με τις τρίχες της κεφαλής της. Μετά ''επί πώλου όνου καθήμενος'', εισόδευσε θριαμβευτικά στην Αγία Πόλη, ευλογούμενος από τα πλήθη των Εβραίων που έστρωναν στην γη τα ενδύματά τους και κρατώντας κλαδιά φοινίκων φώναζαν το ''ωσαννά τω υιώ Δαβίδ. Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου''. 
 Κατά την Βαϊοφόρο εκπληρώθηκαν οι σχετικές προφητείες (''εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων καταρτίσω αίνον'', ψαλμ. 7,3. Και ''χαίρε σφόδρα, θύγατερ Σιών...ιδού ο βασιλεύς έρχεταί σοι δίκαιος και σώζων αυτός, πραΰς και επιβεβηκώς επί υποζύγιον και πώλον νέον'', Ζαχ. 9,9) και εκφράσθηκε η νίκη του Χριστού κατά του θανάτου, διότι ''τούτο ήτο σήνηθες εις τους λαούς, να δέχωνται με κλαδοφορίας τους νικητάς και να τους προπέμπωσιν. Εφανέρωνε δε ο πώλος τον εξ εθνών λαόν, επάνω εις τον οποίον καθίσας ο Χριστός και επαναπαυθείς, νικητής και τροπαιούχος, ανακηρύττεται και βασιλεύς πάσης της γης''.