ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ

 

''Μνήμην επιτελούμεν πάντων των
απ' αιώνος κεκοιμημένων ευσεβών
πατέρων και αδελφών ημών''

 Το παρόν Σάββατον είναι το δεύτερο στον εορτολογικό κύκλο (το άλλο είναι το Σάββατο της Απόκρεω), κατά το οποίο η Εκκλησία επιτελεί κοινό μνημόσυνο όλων των κεκοιμημένων Χριστιανών. Στο μνημόσυνο αυτό μνημονεύονται όλοι οι κεκοιμημένοι πιστοί, διότι υπήρξαν πολλοί οι οποίοι - για πολλούς και διαφόρους λόγους - δεν αξιώθηκαν των μνημοσύνων τους. Η κοινή μνημόνευση των κεκοιμημένων εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας, ότι οι νεκροί δεν έχουν ακόμη κριθεί (η τελική κρίσις θα γίνει κατά την Δευτέρα Παρουσία). Ούτε οι δίκαιοι έχουν λάβει την αμοιβή των κόπων τους, αλλά ούτε και οι αμαρτωλοί την τιμωρία της αμαρτίας τους. Έτσι η Εκκλησία δέεται στον Ελεήμονα Θεό για την ανάπαυση των ψυχών των κεκοιμημένων και την συγχώρηση των αμαρτιών των τεθνεώτων.
 Ο αγ. Κύριλλος Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων, ομιλεί στις Κατηχήσεις του για την ''μεγίστην όνησιν'', την μεγάλη ανακούφιση, την οποία δέχονται οι ψυχές, ''υπέρ ων η δέησις αναφέρεται, της αγίας και φρικωδεστάτης προκειμένης θυσίας'' (ΒΕΠΕΣ 39, 259). Δηλαδή, πολύ μεγάλη ωφέλεια δέχονται οι κεκοιμημένοι, για τους οποίους γίνεται δέηση την ώρα που επιτελείται το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Στο ίδιο θέμα αναφέρεται και ο Ιερός Χρυσόστομος, ο οποίος λέγει ότι είναι μεγάλη τιμή να μνημονευθή το όνομα του κεκοιμημένου πιστού, την ώρα που είναι παρών ο Δεσπότης Χριστός, την ώρα που επιτελείται μυστικά ο θάνατός Του, η φρικτή θυσία του Γολγοθά. (Ε.Π. 60, 170).
 Οι προηγούμενες θέσεις των Αγίων Πατέρων τονίζουν την διδασκαλία της Εκκλησίας, ότι το μόνο και μέγιστο μνημόσυνο είναι η Θεία Λειτουργία. Η προσφορά (εξ' ου και πρόσφορο) άρτου και οίνου για την τέλεση του Μυστηρίου και η μνημόνευση ονομάτων σ' αυτό, αποτελούν το Μνημόσυνο. Όταν ο Λειτουργός κατά την Προσκομιδή και μετά την εκφώνηση, ''της Παναγίας, Αχράντου, Υπερευλογημένης, Ενδόξου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας'', μνημονεύει τα ονόματα των πιστών, τότε τελείται το Μνημόσυνο. Κάθε Θεία Λειτουργία είναι ένα Μνημόσυνο, διότι όταν ο άρτος και ο οίνος μετουσιώνονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού, πάνω στο φρικτό Θυσιαστήριο, ο ουρανός αγγίζει την γη και οι ζώντες πιστοί ενώνονται με τους κεκοιμημένους, γύρω από το ένα και μοναδικό επουράνιο Θυσιαστήριο. Η προσφορά και η ευλογία των Κολλύβων, έχει χαρακτήρα συμβολικό και είναι κατάλοιπο της συνηθείας των αρχαίων Χριστιανών, να προσφέρουν τρόφιμα στους πτωχούς, σε μνημόσυνο των κεκοιμημένων.

''ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ''