ΣΥΜΒΟΛΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΟΝ ΑΓΩΝΑ

 

Ένας Άγιος μιλάει για…το κάπνισμα!

 

«Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία». Ποιός θα μπορούσε εδώ και μερικά χρόνια να φανταστεί ότι οι διαφημίσεις των τσιγάρων θα ήταν υποχρεωμένες να αναγράφουν την παραπάνω έντονη υπόμνηση! Η ζωή μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις. Μέχρι χθες ο δικτάτορας καπνός ήταν ο ισχυρότερος δυνάστης σε όλη την οικουμένη. Σήμερα, κατά περίεργη συγκυρία, η γενικότερη διαμφισβήτηση των απολυταρχιών συμπίπτει με την ολοένα και αυξανόμενη εξέγερση κατά της τυραννίας του τσιγάρου.

Η εξέγερση αυτή, όπως πάντα σε κάθε επανάσταση, είχε τους προ­δρόμους της. Δεν θα πρέπει να μας ξαφνιάσει αν πληροφορηθούμε, ότι ένας απ’ αυτούς ήταν άγιος της Εκκλησίας μας. Εδώ και 190 χρόνια ο αγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης (+1809) έγραψε εναντίον του καπνίσματος, απευθυνόμενος κυρίως στους ιερωμένους. Στη συνέχεια δίνουμε μερικά αποσπάσματα από το σχετικό δισέλιδο κείμενο του.

Αντιγράφουμε κατ’ αρχάς τον πρόλογό του, γιατί μας βάζει στο κλίμα της εποχής: «Εδώ σε υπομιμνήσκω, ω αναγνώστα, και την κακήν χρήσιν, την οποίαν κάμνουσι σήμερον, όχι μόνον λαϊκοί, αλλά και ιερωμένοι και Αρχιερείς, εις το χόρτον το καλούμενον Νικοτιανην, το οποίον ευρεθέν εις μίαν επαρχίαν της Βορείου Αμερικής καλουμένην Ανθέαν, και προσφερθέν υπό του πρέσβεως του Πορτογάλου, ως εν θαύμα του νέου κόσμου, προς την Αικατερίνην, βασίλισσαν της Γαλλίας, ωνομάσθη εξ αυτής διά τούτου του υψηλού τίτλου, «χόρτον βασιλικόν»^– εστί δε τούτο, ο κοινώς παρά πάντων λεγόμενος καπνός». Οι λόγοι που προβάλλει ο αγ. Νικόδημος κατά της χρήσεώς του είναι τρεις: «Α’ διότι αύτη η μεταχείρισις είναι εναντία εις την χρηστοήθειαν…, Β’ διότι αύτη είναι ανοίκειος εις τον υψηλόν χαρακτήρα της Ιερωσύνης… και Γ’ διότι είναι εναντίον εις την υγείαν του σώματος».

Στον πρώτο λόγο, αφού καταφερθεί ο άγιος εναντίον της τότε συνήθειας να εισροφαται ο ταμπάκος με τη μύτη και να αποβάλλεται με αλλεπάλληλα άκοσμα φτερνίσματα, συνεχίζει: «Το φρικωδέστερον όμως θέαμα, είναι το να βάλλη τις εις το στόμα του, το στόμιον τετορνευμένου τινός και βρωμερού κέρατος ή καλαμίου καί εξ εκείνου του λαυρώδους και κεκαπνισμένου ξύλου να καταρροφά την ταρταρώδη αναθυμίασιν του καπνού διά του λάρυγγός του, και εξατμίζων αυτήν, να εκβάλλη ως καμίνου καιομένης, καπνόν εκ του στόματος και από των μυκτήρων…». Στον δεύτερο λόγο εξηγεί γιατί το κάπνισμα είναι ασυμβίβαστο με την ιεροπρέπεια των κληρικών και ενημερώνει ότι στο «ευσεβέστατον βασίλειον της Ρωσίας είναι νόμος απαράβατος, το να μη μεταχειρίζωνται όλως έμπροσθεν των ανθρώπων καπνόν, όλα τα τάγματα των ιερωμένων κληρικών…».

Στον τρίτο λόγο λέει τα εξής: «…η κακή και υπερβολική μεταχείρισις του καπνού, είναι εναντία εις αυτήν ακόμη την υγείαν του σώματος· διότι πολλοί τούτον συχνώς μεταχειριζόμενοι, ευρέθησαν μετά θάνατον, έχοντες τα σπλάγχνα κεκαυμένα και τον εγκέφαλον εξηραμμένον και κεκαπνισμένον». Στη συνέχεια εξηγεί τα λεγόμενά του με βάση τις τότε γνώσεις της ιατρικής. Γράφει: «…επειδή ο εγκέφαλος συνεχώς αναρροφων τον καπνόν, όχι μόνον καταδαπανά τον περιττόν χυμόν, αλλά και τον φυσικόν ακόμη και συστατικόν του· όθεν δεν είναι τις σχεδόν, εξ όσων μεταχειρίζονται συνεχώς το χόρτον τούτο, να μη ομόλογη, ότι η χρήσις αυτού είναι περισσότερον μία κακία, παρά χρεία, και να μη καταδικάζη διά τούτο τον εαυτόν του. Αλλά και οι ηθικοί φιλόσοφοι όλοι κοινώς κατηγορούσι την συνεχή και έμπροσθεν εις τους άλλους μεταχείρισιν του καπνού ως χυδαίαν και αγροίκον».

Και ο αγώνας συνεχίζεται… Με περισσότερε: πάντως ελπίδες από άλλοτε.

 

(Ηλία Α. Βουλγαράκη, «Στιγμιότυπα από την εποχή των Πατέρων»)