ΤΟ ΚΑΤΑΡΧΗΝ ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ

 

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

 ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 

ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ & ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ 

 ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥ Θ' ΑΙΩΝΟΣ & ΒΙΒΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ  

ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ 

Ανδρέα Ανδρικοπούλου 

(Α.Μ. 10301)

 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: 

Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Ειρήνη Π. Χριστινάκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ́ 

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΣ ΘΕΣΜΟΣ

 1.δ. Το καταρχήν ανεπίτρεπτο της παραίτησης

 Από την επιστολή της Γ ́ Οικουμενικής Συνόδου προς την Σύνοδο της Παμφυλίας, φαίνεται πόση έκπληξη προκλήθηκε στην Γ ́ Οικουμενική Σύνοδο από την άλογη παραίτηση του Ευσταθίου. Η Γ ́ Οικουμενική ορίζει σχετικά: «παραιτήσεως, οὐκ ἴσμεν ὅπως, προεκόμισε βιβλίον. Ἔδει γὰρ ὡς ἅπαξ ἐγκεχειρισμένον ἱερατικὴν φροντίδα, ταύτης ἔχεσθαι μετ’ εὐρωστίας πνευματικῆς, καὶ οἷον ἀνταποδύεσθαι τοῖς πόνοις, καὶ ἱδρῶτα τὸν ἔμμισθον ἐθέλοντι ὑπομεῖναι».92Από το παραπάνω απόσπασμα γίνεται σαφές ότι δεν είναι γνωστό πώς αποφάσισε ο Ευστάθιος να υποβάλει παραίτηση. Ωστόσο,ο ίδιος,έστω για μια και μόνο φορά,ανέλαβε τη φροντίδα της Επισκοπής, να την βαστάζει με πνευματική γενναιότητα, να αντιπαλεύει τους κόπους και με θέληση να υπομένει το βάρος της ευθύνης της Επισκοπής.
 Το ίδιο βεβαιώνει και ο Έξαρχος αυτής Κύριλλος στον Κανόνα 3 λέγοντας: «...οὔτε τοῖς τῆς Ἐκκλησία; ἀρέσκον θεσμοῖς, λιβέλλους παραιτήσεων προσάγειν τινὰς τῶν ἱερουργῶν....». Δηλαδή, αντίκειται προς τους Κανόνες της Εκκλησίας η κατάθεση έγγραφων παραιτήσεων από τους Αρχιερείς.93Εκούσια παραίτηση γίνεται μόνο για «κωλυτική κρυπτήν αφορμήν και αναξιότητα, κατηγορούμενος υπό της οικείας συνειδήσεως», όπως γράφει ο λίβελλος της κανονικής παραιτήσεως.94
 Αλλά και ο ΑΒ ́ 2 απαγορεύει την έκπτωση του Αρχιερέως στην τάξη των Μοναχών, αλλά και την παραίτησή τους, εκτός και αν έχουν διαπράξει εκκλησιαστικό έγκλημα. Οι Επίσκοποι που θα θελήσουν να κατέλθουν στην τάξη των Μοναχών, χάνουν την Αρχιερωσύνη τους για πάντα, χωρίς δυνατότητα ανάκτησής της.95
 Εν κατακλείδι, η υποβολή παραίτησης δεν είναι ελεύθερη στους Αρχιερείς, αλλά επιτρέπεται για λόγους που αναφέρει περιοριστικά ο Κανονικός νόμος, ήτοι για σοβαρό λόγο.96Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται συνοδική αποδοχή της παραίτησης. Εξ αυτού του λόγου και στο πλαίσιο του ελληνικού εκκλησιαστικού δικαίου απαιτείται αποδοχή τέτοιας παραίτησης από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο με αιτιολογημένη απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των παρόντων μελών της.97

                      

90«Ὅτι οὐχρὴἐπίσκοπον τῷἀδελφῷ, ἢτῷυἱῷ, ἢἑτέρῳσυγγενεῖχαριζόμενον, εἰς τὸἀξίωμα τῆς ἐπισκοπῆς χειροτονεῖν ὃν βούλεται·κληρονόμους γὰρ τῆς ἐπισκοπῆς ποιεῖσθαι οὐδίκαιον, τὰτοῦΘεοῦχαριζόμενον πάθει ἀνθρωπίνῳ·οὐγὰρ τὴν τοῦΘεοῦἐκκλησίαν ὑπὸκληρονόμους ὀφείλει τιθέναι. Εἰδέ τις τοῦτο ποιήσει, ἄκυρος μενέτω ἡχειροτονία· αὐτὸς δὲἐπιτιμάσθω ἀφορισμῷ».ΡΠ Β ́, σελ. 97.
91ΡΠ Γ ́, σελ. 150.
92ΡΠ Β ́, σελ. 207.
93ΡΠ Δ ́,σελ. 359.
94Βλ. Πηδάλιον, σελ. 762.
95ΡΠ Β ́, σελ. 707.
96Με τις Σ.τ.Ε (Συμβούλιο της Επικρατείας) 297/80 και 2401/81 έγινε δεκτό ότι η διάταξη του άρθρου 34 § 2 Κ.Χ. δεν αντίκειται στο Σύνταγμα. Οι προϋποθέσεις που κρίνουν την ανικανότητα ου αρχιερέα να εκπληρώσει τα καθήκοντά του καθορίζονται με κάθε λεπτομέρεια στο άρθρου 34 §§ 3-6 Κ.Χ.
97Σπ.Τρωιάνου -Γ Πουλή, Εκκλησιαστικό Δίκαιο, σελ. 385.