Ω ποίον πένθιμον αντικείμενον μελέτης! Και εν τούτοις, αφού η κόλασις υφίσταται, καθώς μας το βεβαιοί ο Κύριος ημών εν των Ευαγγελίω, δεν είναι προτιμώτερον να καταβώμεν εκεί δια της σκέψεως, ίνα καταμετρήσωμεν τα δεινά αυτής, παρά να βυθισθώμεν εν αυτή ημέρα τινά, διότι δεν εσκέφθημεν αρκούντως περί αυτής. Τι είναι κόλασις; Το άθροισμα όλων των ενδεχομένων κακών δια το σώμα και την ψυχήν, άτινα ουδέποτε θα έχωσι τέλος. Διότι ως ο Θεός είναι αιώνιος, αιωνία θα ήναι και η κόλασις. Το τρομερόν ωρολόγιον της συμβουλευόμενον αδιακόπως, λέγει πάντοτε: Αιωνιότης! Θα ήναι αιώνιον το υπερφυσικόν εκείνο πυρ, το οποίον ενεργεί αποτελεσματικώς επί των ψυχών καθώς και επί των σωμάτων, το οποίον καταβροχθίζει χωρίς να καταναλίσκη, το οποίον συνταυτίζεται μετά των θυμάτων του, προσκολλάται επ' αυτών, διαπερά αυτά, και εκτελούν νοημόνως τας δικαιοσύνας του Θεού, διατηρεί εν αυτοίς την ζωήν και την δύναμιν του πάσχειν. Αιώνιον το πύρ εκείνο, του οποίου το επίγειον πύρ δεν είναι ειμή μία σκιά, σκιά η οποία εν τούτοις, φαίνεται ως το κορύφωμα του ανθρωπίνου άλγους... Αιώνια τα δάκρυα εκείνα, αι αγωνίαι εκείναι, οι ολολυγμοί εκείνοι, οι σπαραγμοί εκείνοι όλων των αισθήσεων. Της γεύσεως δια της ανεκφράστου δίψης, της ακοής δια των κραυγών του τρόμου, των οφθαλμών δια των φρικωδεστέρων θεαμάτων, της οσφρήσεως δια της δυσωδίας, της αφής δια των σκληροτέρων βασάνων. Αιώνιαι αι αλγειναί εκείναι θλίψεις της ψυχής αι ανωφελείς εκείναι του συνειδότος τύψεις, η άπληστος εκείνη ανάγκη του Θεού, ήτις ουδέποτε θα ικανοποιήται. Αιώνιαι αι βάσανοι εκείναι της διανοίας, αίτινες αναπαριστώσιν εις τον αποδοκιμασθέντα τι ηδύνατο να ήναι και τί είναι, την Θέσιν του εις τον ουρανόν την πληρωθείσαν υπ' άλλου και την θέσιν την οποίαν κατέχει εν τη κολάσει. Ναι, εκ των τόσων βασάνων η τρομερωτέρα είναι το αίσθημα της αιωνιότητος. Τα πάντα είναι δυνατόν να υπομείνη τις όταν έχωσι τέρμα. Δεν θα ηδύνατο όμως ούτε μίαν αμυχήν να υπομείνη αιωνίως. Και πόσον μάλλον λοιπόν όταν πρόκειται περί μιάς οδύνης και μιάς απελπησίας προς τας οποίας τίποτε εδώ κάτω δεν δύναται να συγκριθή.
Διά τίνα είναι προωρισμένη η κόλασις; Αξίζει και δι' εν μόνον θανάσιμον αμάρτημα να καταδικασθή τις εις αυτήν. Ποίος δε άνθρωπος δεν διέπραξε ποτέ τοιούτον; Υπάρχουσι πολλά πλάσματα αρκετά ευτυχή, διότι διετήρησαν την αθωότητα του βαπτίσματος; Ποίος άνθρωπος δύναται να ήναι βέβαιος ότι δεν θα διαπράξη εν τοιούτον αμάρτημα και δεν θα κυλισθώσιν δι' αυτού εις την κόλασιν; Η συναίσθησις αύτη της ιδίας των αδυναμίας έκαμνε τον άγιον Ιερώνυμον και τον άγιον Αντώνιον να ταράσσωνται εν τη ερήμω, και επλήρου φρίκης την ψυχήν του αγίου Εφραίμ, και έκαμνεν άλλον τινα Άγιον να ανακράζη: << ώ κόλασις, ώ χώρα του πυρός, σκληρά χώρα, η ανάμνησίς σου φέρει τον τρόμον εν τη ψυχή μου!>> Δύναμαι λοιπόν εγώ να ήμαι πλέον βέβαιος των μεγάλων εκείνων Αγίων, των προτύπων εκείνων της μετανοίας; Ω Θεέ μου, είμαι, είμαι άξιος τώρα το έλεός σου με προεφύλαξεν. Ήδη σώσον με εκ της κολάσεως. Πόσον ο φόβος με κάμνει να μετανοώ και πόσον η αγάπη με επιστρέφει εις Σε! ρίπτομαι εις τους βραχίονας της αγαθότητός Σου και σε ικετεύω, Σε, όστις, συνεχώρησας την Μαγδαληνήν και τον μετανοήσαντα ληστήν, να συγχωρήσης και εμέ επίσης και να με συγκαταλέξης μίαν ημέραν εις τον ουράνιον δείπνον σου.
Ω Άσπιλε Παρθένε, ήτις κατεπάτησας υπό τους πόδας σου τον δαίμονα, ικέτευε δι' εμέ, σώσον με εκ του πειρασμού και του κινδύνου, εύχου δι' εμέ ήδη και κατά την ώραν του θανάτου μου.
Ω Κόλασις, φρικτή ιδέα!
και να σε φαντασθή τις τρέμει! πλην είναι αφάνταστος η τρομερά σου θέα, όπου η απειλή του Αιωνίου βρέμει.
Τάδε λέγει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός :
ΑπάντησηΔιαγραφήἘγὼ Πατὴρ, Ἐγὼ Ἀδελφὸς, Ἐγὼ Νυμφίος, Ἐγὼ Οἰκία, Ἐγὼ Τροφὴ, Ἐγὼ Ἰμάτιον, Ἐγὼ Ρίζα, Ἐγὼ Θεμέλιος, πᾶν ὅπερ ἂν θέλῃς Ἐγώ· μηδενὸς ἐν χρείᾳ καταστῇς. Ἐγὼ καὶ δουλεύσω· ἦλθον γὰρ διακονῆσαι, οὐ διακονηθῆναι. Ἐγὼ καὶ Φίλος, καὶ Μέλος, καὶ Κεφαλὴ, καὶ Ἀδελφὸς, καὶ Ἀδελφὴ, καὶ Μήτηρ, πάντα Ἐγώ· μόνον οἰκείως ἔχε πρὸς Ἐμέ. Ἐγὼ Πένης διὰ σέ· καὶ Ἀλήτης διὰ σέ· ἐπὶ Σταυροῦ διὰ σὲ, ἐπὶ τάφου διὰ σέ· ἄνω ὑπὲρ σοῦ ἐντυγχάνω τῷ Πατρὶ, κάτω ὑπὲρ σοῦ Πρεσβευτὴς παραγέγονα παρὰ τοῦ Πατρός. Πάντα μοι σὺ, καὶ ἀδελφὸς, καὶ συγκληρονόμος, καὶ φίλος, καὶ μέλος. Τί πλέον θέλεις; τί τὸν Φιλοῦντα ἀποστρέφῃ; τί τῷ κόσμῳ κάμνεις; τί εἰς πίθον ἀντλεῖς τετρημένον;
( Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος )