ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

 Σήμερα αγαπητοί αναγνώστες, 25η του Μηνός Ιανουαρίου η αγία Ορθόδοξος Εκκλησία τιμά την μνήμη ενός πολύ μεγάλου ανδρός, του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Ούτος όπως πολύ καλά  γνωρίζετε οι περισσότεροι, συγκαταλέγεται εις την χωρία των τριών Ιεραρχών, Μ. Βασιλείου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Προκειμένου όμως να γνωρίσουμε κάπως καλύτερα τον άγιο Γρηγόριο, θα αναφέρουμε ορισμένα από τα μεγάλα λόγια που εκείνος έχει πει:  

 <<Μνημονευτέον Θεού μάλλον ή αναπνευστέον>>

<<Δώσε κάτι, έστω και ελάχιστο, σ' εκείνον που έχει ανάγκη. Αντί για μεγάλη προσφορά, δώσε τη προθυμία σου. Κι αν δεν έχεις τίποτα, δάκρυσε.>>

<<Πρέπει κανείς να βαδίζει στη μέση, πιο φιλοσοφικά από τους εντελώς άσχετους και πιο ανθρώπινα από όσους φιλοσοφούν δίχως μέτρο>>.

 Ο δε Απόστολος της σημερινής εορτής λέγει:

 <<Αδελφοί, τοιούτος ημίν έπρεπεν αρχιερεύς, όσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος από των αμαρτωλών και υψηλότερος των ουρανών γενόμενος, ος ουκ έχει καθ' ημέραν ανάγκην, ώσπερ οι αρχιερείς, πρότερον υπέρ των ιδίων αμαρτιών θυσίας αναφέρειν, έπειτα των του λαού. Τούτο γαρ εποίησεν εφάπαξ εαυτόν ανενέγκας. Ο νόμος γαρ ανθρώπους καθίστησιν αρχιερείς έχοντας ασθένειαν, ο λόγος δε της ορκωμοσίας της μετά τον νόμον υιόν εις τον αιώνα τετελειωμένον. Κεφάλαιον δε επί τοις λεγομένοις, τοιούτον έχομεν αρχιερέα, ως εκάθισε εν δεξιά του θρόνου της μεγαλωσύνης εν τοις ουρανοίς, των Αγίων λειτουργός και της σκηνής της αληθινής, ην έπηξεν ο Κύριος, και ουκ άνθρωπος.>>

 Ο Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Απ. Βαδραχάνης λέγει περί του Αποστόλου:

«ΤΟΙΟΥΤΟΣ ΓΑΡ ΗΜΙΝ ΕΠΡΕΠΕΝ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ»

Ο απόστολος Παύλος στην περικοπή αυτή από την προς Εβραίους επιστολή (7,26-8,2) μας μιλά για την μοναδική και μεγαλειώδη αρχιερωσύνη του Χριστού.

Μας λέγει ότι χρειαζόμασταν ένα αρχιερέα ευσεβή (ως προς τον Θεό), άκακο (ως προς τους ανθρώπους), αμόλυντο (ως προς τον εαυτό του), διαφορετικό από τους αμαρτωλούς (αναμάρτητο), που δεν παρέμεινε στη γη, αλλά υψώθηκε πάνω από τους ουρανούς.

Ένα αρχιερέα που δεν είχε ανάγκη να προσφέρει καθημερινά θυσίες, όπως οι άλλοι αρχιερείς, πρώτα για τις δικές τους αμαρτίες και έπειτα για τις αμαρτίες του λαού.

Ένα αρχιερέα που πρόσφερε τη θυσία του μια για πάντα, προσφέροντας όχι ζώα αλλά τον ίδιο τον εαυτό του.

Ο νόμος της Παλαιάς Διαθήκης έκανε αρχιερείς ανθρώπους που μειονεκτούσαν ηθικά, λόγω των αμαρτιών τους, και φυσικά, αφού δεν ήταν αθάνατοι. Ο λόγος όμως του Θεού, με όρκο εκφερόμενος (Εβρ. 7,20-21), καθιστά αρχιερέα τον Υιόν του Θεού αλλά και Υιόν του ανθρώπου, που είναι αναμάρτητος και αθάνατος, καθιερωμένο για πάντα.

Το πιο σπουδαίο από όσα αναφέρει ο Παύλος είναι ότι έχουμε αρχιερέα τέτοιας αξίας, που κάθισε δεξιά του θρόνου της μεγαλωσύνης του Θεού στους ουρανούς. Είναι λειτουργός στα (επουράνια) άγια και στη σκηνή την αληθινή, την οποία κατασκεύασε ο Κύριος και όχι άνθρωπος, όπως συνέβη με τη σκηνή των Εβραίων.

Πολύ ωραίο ερμηνευτικό υπόμνημα στην ανωτέρω περικοπή είναι η ευχή που λέγει μυστικά ο ιερεύς στην θεία λειτουργία, όταν οι ψάλτες ψάλλουν «Οι τα Χερουβίμ μυστικώς εικονίζοντες...».

«Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδονές προσέρχεσθαι ή προσεγγίζειν ή λειτουργείν σοι, βασιλεύ της δόξης· το γαρ διακονείν σοι μέγα και φοβερόν και αυταίς ταις επουρανίαις δυνάμεσιν.

»Αλλ’ όμως, δια την άφατον και αμέτρητόν σου φιλανθρωπίαν, ατρέπτως και αναλλοιώτως γέγονας άνθρωπος και αρχιερεύς ημών εχρημάτισας και της λειτουργικής ταύτης και αναιμάκτου θυσίας την ιερουργίαν παρέδωκας ημίν, ως Δεσπότης των απάντων...

»Συ γαρ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος και προσδεχόμενος και διαδιδόμενος Χριστέ ο Θεός ημών...». Ο κληρικός απλώς δανείζει τη γλώσσα του και το χέρι του και τα μυστήρια τα τελεί ο ίδιος ο Χριστός.

Αφού έχουμε τέτοιο μεγαλειώδη, ασύγκριτο και ανεπανάληπτο αρχιερέα ας τον υπακούσουμε κι ας ακολουθήσουμε τα ίχνη του κληρικοί και λαϊκοί. Ας μη περιφρονήσουμε τη θυσία του. Ας μη αμελήσουμε για τα όσα μας προσέφερε. Για το πόσο ταπεινώθηκε και υπόφερε. Για το ότι καταδέχθηκε από αγάπη άφατη να γίνει άνθρωπος και να μπει στη συχνότητά μας και να γίνει σαν άνθρωπος ο αρχιερέας μας.

Θα μας προειδοποιήσει ο απόστολος Παύλος και πάλι στην προς Εβραίους επιστολή (2,1-3) ότι θα πρέπει να επωφεληθούμε της ευκαιρίας της ενανθρωπήσεως του ενός της Αγίας Τριάδος και να προσέχουμε στα όσα μας κήρυξε για να μη εκπέσουμε από τη σωτηρία. Διότι, αν ο λόγος που λέχτηκε δια των αγγέλων στον καιρό της προ Χριστού παρουσίας, βεβαιώθηκε ως αληθινός και κατόπιν τούτου κάθε παράβαση και παρακοή τιμωρήθηκε δίκαια, πως εμείς θα διαφύγουμε την τιμωρία, αν δείξουμε αμέλεια για την τόσο μεγάλη σωτηρία που μας προσέφερε ο Χριστός; Ας προσέξουμε τι λέγει το ιερό κείμενο. Όχι να πάμε κόντρα και με εχθρότητα προς το λόγο του Χριστού, αλλά απλώς να δείξουμε αμέλεια. Να πούμε «αγρόν και ζεύγη βοών ηγόρασα», «γυναίκα έγημα», «κοσμικός είμαι και όχι μοναχός» και όλες τις άλλες φθηνές δικαιολογίες που ξεστομίζουμε ευκαίρως-ακαίρως.

Ο δε ιερός Χρυσόστομος θα προσθέσει κι αυτός με τη σειρά του (Ε.Π.Ε. 24,531)· «Δεν υπάρχει άλλη θυσία, μία μας έκανε καθαρούς, μετά από αυτό υπάρχει φωτιά και κόλαση. Και γι’ αυτό απευθύνεται παντού και λέγει, ότι υπάρχει ένας ιερέας και μια θυσία, για να μη νομίζει κανείς ότι υπάρχουν πολλές και αμαρτάνει ασύστολα. Όσοι λοιπόν αξιωθήκαμε τη σφραγίδα του βαπτίσματος, όσοι απολαύσαμε τη θυσία, όσοι πήραμε μέρος στην αθάνατη τράπεζα, ας διαφυλάσσουμε διαρκώς την ευγενική μας καταγωγή και την τιμή, γιατί η πτώση δεν είναι ακίνδυνη.

»Όσοι όμως δεν τα αξιώθηκαν ακόμη αυτά, ας μη ελπίζουν γι’ αυτό. Γιατί όταν κανείς αναβάλλει το άγιο βάπτισμα (ή το μυστήριο της εξομολογήσεως θα λέγαμε σήμερα) για να αμαρτήσει περισσότερο και να προσέλθει στο λουτρό της Εκκλησίας αργότερα, αυτός πολλές φορές δεν θα το επιτύχει. Πολλοί με την προσδοκία του βαπτίσματος έκαναν πολλές αμαρτίες, αλλά την ημέρα του θανάτου τους έφυγαν χωρίς βάπτισμα. Ας προσέξουμε· ο Θεός έδωσε το βάπτισμα για να εξαλείψει τις αμαρτίες και όχι για να τις αυξήσει. Αν όμως κάποιος το χρησιμοποιεί για να κάνει άφοβα περισσότερες αμαρτίες, αυτό γίνεται πλέον αιτία ραθυμίας. Γιατί, αν δεν ήταν το βάπτισμα, θα μπορούσαν να ζουν με περισσότερη ασφάλεια, επειδή δεν θα είχαν την συγχώρεση... Ας μη ασκούμε την αρετή σαν μισθωτοί και αχάριστοι ή σαν να είναι κάτι δυσάρεστο και ενοχλητικό. Ας την ασκήσουμε με προθυμία και χαρά».

Ειδικά οι κληρικοί που είναι «εις τύπον και τόπον Χριστού», σκεπτόμενοι την μοναδική και ανεπανάληπτη αρχιερωσύνη του Χριστού, την οποίαν διακονούν δανείζοντας τα χέρια τους και το στόμα τους, να ζούνε όσο το δυνατόν περισσότερο τη ζωή του Χριστού. Θα πρέπει ο κάθε κληρικός να νηστεύει και να προσεύχεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μέχρι και 40 μέρες! Να μη ξεχνά ότι ο διάβολος απομακρύνεται από τον πιστό μόνο με προσευχή και νηστεία· να μη ξεχνά ότι ο Χριστός περνούσε όλη τη νύχτα (!) προσευχόμενος σε δύσκολες ποιμαντικές στιγμές, όπως πριν εκλέξει τους μαθητές του.

Πρέπει να είναι ο κληρικός πιο ακτήμων –ειδικά ο άγαμος– κι από τα άγρια θηρία (Ματθ. 8,20). Η ακτημοσύνη του αυτή να μη είναι εξ ανάγκης, αλλά προαιρετική και σφόδρα επιθυμητή. «Όρος αφιλαργυρίας· ούτω θέλειν το μη έχειν ως θέλει τις το έχειν» λένε οι πατέρες. Εξυπακούεται ότι μετά απ’ αυτά θα είναι τελείως ανάργυρος. Τους τυχόν εράνους και τους δίσκους και τα παγκάρια, πάντοτε ενώπιον πολλών μαρτύρων, θα διαχειρίζεται και θα διαθέτει και θα προσέχει μήπως εμφανισθεί κάποιος Ιούδας μέσα στους συνεργάτες του ή μήπως  καταντήσει και αυτός ο ίδιος σαν τον Ιούδα.

Επιβάλλεται ν’ αγαπά τους πάντες, ακόμη και τους εχθρούς του, να τους ευλογεί και να μη τους καταριέται, να τους ευεργετεί, και να προσεύχεται γι’ αυτούς που τον καταδιώκουν και συνεχώς τον σταυρώνουν... και άλλα πολλά.

Το «τοιούτος ημίν έπρεπεν αρχιερεύς» και η σύγκριση με την δική μας αναξιότητα θα είναι ο παντοτινός και ανυπόφορος έλεγχος μας. Η συνεχής πρόκληση και πρόσκληση για συνεχή  μετάνοια και συντριβή.

Σημείωση:

Η διεύθυνση του <<ΟΜΟΛΟΓΗΤΗ>> με την ευκαιρία του σημερινού Αποστολικού Αναγνώσματος θέλει να θέσει ένα λογικό ερώτημα: Εσείς αγαπητέ <<αρχιεπίσκοπε>> και <<ηγούμενε>> κ. Στέφανε Τσακίρογλου είστε σαν τους αρχιερείς εκείνους που λέει ο Απόστολος; Δεν σας κρίνουμε, απλά ρωτάμε.