ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΛΟΚΤΕΝΟΥΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΘΗΒΩΝ

Ὁ Μητροπολίτης Θηβῶν καί Ἔξαρχος πάσης Βοιωτίας θεῖος Ἰωάννης δέν παρέβλεψε καί τήν ἴδρυσιν Παρθενῶνος. Οἱ θεῖοι καί Ἱεροί Κανόνες ἐπιτρέπουν τήν ἴδρυσιν Παρθενώνων εἰς τάς πόλεις, συμφώνως δέ πρός τήν ἀπόφασιν ταύτην τῶν Ἁγίων Πατέρων ἔπραξε καί ὁ θεῖος Ἰωάννης.

Ὁ ἑρμηνευτής τῶν Συνοδικῶν Ἱερῶν Κανόνων Θεόδωρος ὁ Βαλσαμών, ὅστις ἤκμασε μετά τόν Αγιον, λέγει περί τοῦ ὑπό τοῦ θείου τούτου Ἰωάννου ἱδρυθέντος ἱεροῦ Παρθενῶνος τά ἑξῆς: «Μόνος δέ ὁ Ἅγιος ἐκεῖνος Μητροπολίτης Θηβῶν, ὁ Καλοκτένης, ἐποίησε Παρθενῶνα εἰς Θήβας, καί ἔταξε Παρθένους ἐπ’ αὐτῶ λαϊκάς δι’ ὅ καί ἔστι τό μνημόσυνον αὐτοῦ αἰωνίζον καί χάριν τούτου, εἰ θέλεις εἰπεῖν, τάς ἀσκητρίας ταύτας Παρθένους, οὐδέν εὑρήσεις ἐμποδών, εἰ μήπω θέλεις ταύτας παρεικάσαι ταῖς μοναζούσαις διά τήν ἀπόκαρσιν καί τάς ἐπ’ ‘Εκκλησίας συνθήκας αὐτῶν».

Ἡ ἵδρυσις τοῦ ἱεροῦ ἐκείνου Παρθενῶνος ἀπέβλεπε κυρίως εἰς τήν σωτηρίαν ψυχῶν, δέν παρέβλεπεν ὅμως καί τήν ἐπιτέλεσιν πρακτικῶν καί κοινωφελῶν σκοπῶν, καθώς δύναται νά συμπεράνη τις ἐξ’ ὅσων ὁ αὐτός ἑρμηνευτής Θεόδωρος ὁ Βαλσαμών ἐν συνεχείᾳ λέγει περί τῶν Παρθένων τούτων. Αὗται λέγει ὅμοιαι μέν δύνανται νά όνομασθῶσιν πρός τάς ἀσκητρίας, οὐχί ὅμως καί πρός τάς μοναζούσας. Ἡ περιγραφή τῆς διαφορᾶς ταύτης νομίζομεν ὅτι σαφῶς καθορίζει τήν ἐπί τό πρακτικώτερον ἀπόβλεψιν τοῦ Ἁγίου, ὅστις δέν ἐτοποθέτησεν μοναζούσας εἰς ἐξωτερικάς ἐργασίας, ἀλλ’ ἀσκητρίας μέν, ἐργαζομένας δέ ἐντός τῆς Πόλεως. Ἔπειτα τοῦτο καί ἀσφαλέστερον διά τάς ἀσκητρίας ἦτο, διότι εἰς τά περίχωρα, λόγω τῆς προηγηθείσης ἐπιδρομῆς, ἐξέλιπεν ἡ ἀσφάλεια καί μάλιστα προκειμένου περί ἀόπλων γυναικῶν.

Αἱ ἀσκήτριαι ἐκεῖναι, ὡς ὁ Βαλσαμών λέγει, ἀπέκειρον τάς κώμας αὐτῶν, ὡς τοῦτο ἐξάγεται ἐκ τῆς φράσεως «εἰ μήπω θέλουν παρεικάσαι ταύτας ταῖς μοναζούσαις διά τήν ἀπόκαρσιν καί τάς ἐπ’ ἐκκλησίας συνθήκας αὐτῶν». Ἐδέχοντο δέ ἐν τῶ Παρθενῶνι τούτῳ καί ἄλλας Παρθένους ἴσως πρός διδασκαλίαν. Ἑπομένως ὁ Παρθενών οὗτος ἦτο καί σχολεῖον κορασίων, εἰς τά τοιαῦτα δέ σχολεῖα ἐδιδάσκοντο κατά τούς χρόνους ἐκείνους πρό παντός ἄλλου τά ἱερά γράμματα. Εἰς τοιαύτην λοιπόν ἐργασίαν εἰργάζοντο αἱ ἀσκήτριαι ἐκεῖναι παρέχουσαι ὑπέρ τῶν πασχόντων τά πάντα, ἀρκούμεναι εἰς ἄρτον μόνον ἤ μετά χόρτου τινός. Τοιαύτας παρεσκεύασεν ὁ θεῖος Ἰωάννης τάς Παρθένους ἐκείνας.

Εἰς τό σχολεῖον τοῦτο τοῦ Παρθενῶνος ἐξεπαιδεύοντο πασῶν τῶν οἰκογενειῶν τά κοράσια, ὄχι μόνον διά τόν ἀσκητικόν βίον, ἀλλά καί διά τόν οἰκογενειακόν. Διότι κατά τάς τότε ἐπικρατούσας εὐσεβεῖς ἀντιλήψεις τά κοράσια καί ἐν γένει τά τέκνα πασῶν τῶν οίκογενειῶν ἔπρεπε νά ἀκούωσι τακτικώτατα τάς Ἁγίας Γραφάς. Ἀπόδειξις τούτου εἶναι ὅτι καί πολλοί βασιλόπαιδες ἠσπάζοντο τόν τοιοῦτον βίον, παρέχοντες τάς ἑαυτῶν περιουσίας εἰς ἀγαθοεργά Μοναστήρια. Τοιαύτη ὑπῆρξεν ἡ δράσις τοῦ Ἁγίου ἐν Θήβαις ἐκ τῶν διασωθεισῶν ὀλίγων περί αὐτοῦ μαρτυριῶν...