ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

 Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ

  

''Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή, τα Άγια και Σωτήρια και Φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν και πρό πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον, α δι' ημάς εκών κατεδέξατο''

 Ανέκαθεν η παρούσα ημέρα ήταν η πλέον επίσημη, τόσο στους Ιουδαίους, όσο και στους Χριστιανούς. Στην Παλαιά Διαθήκη ήταν η παραμονή του νομικού Πάσχα, κατά την οποία ''εθύετο ο τον Κύριον συμβολίζων πασχάλιος αμνός''. Στην Καινή Διαθήκη, είναι ημέρα αυστηρής νηστείας και αργίας από κάθε εργασία, ''ως ημέρα θυσίας του αληθινού Αμνού του Θεού, του αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου'' (Ματθ. 26, 64). Η ιδιαίτερα κατανυκτική Ακολουθία των Παθών, με τις 12 Ευαγγελικές περικοπές και τους εξόχους ύμνους (η οποία επικράτησε να ψάλλεται το βράδυ της Μεγ, Πέμπτης προς Μεγ. Παρασκευή, ενώ το πρωϊ τελείται η Αποκαθήλωση), ανάγεται στην αρχαία λειτουργική πράξη της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Με κύριο σημείο της την κατανυκτική έξοδο του Εσταυρωμένου, αποτελεί μία αναπαράσταση των Παθών και της Σταυρώσεως του Κυρίου, με οδηγό την Ευαγγελική Ιστορία, όπως προκύπτει μέσα από τις αναγινωσκόμενες 12 περικοπές.
 Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η ημέρα της φαινομενικής νίκης του διαβόλου. Της επικρατήσεως του σκότους. Του θριάμβου της αδικίας. ''Ην δε νύξ'' (Ιω. 13, 20), όταν  ο Ιούδας εγκατέλειψε τον Μυστικό Δείπνο και πήγε να Τον προδώσει. Και ''σκότος εγένετο επί πάσαν την γην'' (Ματθ. 27, 45), όταν υψώθηκε στον Σταυρό. Μία άδικη πολιτική και θρησκευτική δίκη Τον κατεδίκασε. Ένας ληστής αφέθηκε ελεύθερος αντ' Εκείνου, με απαίτηση του όχλου. Τον κτύπησαν. Τον περιέπαιξαν. Του φόρεσαν ακάνθινο στεφάνι και κόκκινη χλαμύδα. Τον σταύρωσαν. Όταν δίψασε Του έδωσαν ξύδι με χολή. Όλοι Τον εγκατέλειψαν, μόνον η Μητέρα Του και ο αγαπημένος Μαθητής έμειναν κοντά Του. Και στο τέλος ένας ξένος τάφος τον δέχθηκε. Οι σατανικές δυνάμεις αυτού του κόσμου φαίνεται πως επικράτησαν κατά του Δικαίου. Ο θάνατος είναι φρίκη και τραγωδία, διότι είναι το ακριβώς αντίθετο του Θεού, ο Οποίος είναι η ζωή. Είναι το κατ' ευθείαν αποτέλεσμα της αμαρτίας και το τελευταίο όπλο του διαβόλου. Είναι η φθορά και η διάλυση. Είναι παραλογισμός. Εμπρός σ' αυτή την κατάσταση ο ολοκληρωμένος και τέλειος άνθρωπος, δεν μπορεί παρά μόνον να δακρύσει. Και ο Χριστός, ο μόνος ολοκληρωμένος και τέλειος άνθρωπος, εδάκρυσε! Μπροστά στον θάνατο του Λαζάρου, ''ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν'' (Ιω. 11, 13). Όμως, πίσω και πέρα από τον θάνατο, υπάρχει η διαβεβαίωση Εκείνου ο Οποίος δάκρυσε μπροστά στον θάνατο. ''Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή''.

Η ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ - Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ

 Νωρίς το μεσημέρι της Μεγ. Παρασκευής, οι πιστοί θα συμμετάσχουν σε μία άλλη αναμνηστική Ακολουθία, εκείνη της Αποκαθηλώσεως. Ο Κύριος Εσταυρωμένος βρίσκεται υψωμένος στο κέντρο του Ναού. Ο Τάφος ειδικά και μόνο αυτή την ημέρα συμβολίζεται με το ανθοστόλιστο Κουβούκλιο (το οποίο μεταφέρει στο Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου, στα Ιεροσόλυμα). Προς το τέλος της Ακολουθίας ο Λειτουργός με πένθιμα άμφια, θα κατεβάσει, σαν άλλος Ιωσήφ, το Σώμα από τον Σταυρό και θα το καταθέσει πάνω στην Αγία Τράπεζα, στον συμβολικό Τάφο και τον Θρόνο του Κυρίου. '' Ο ευσχήμων Ιωσήφ - ψάλλει η Εκκλησία - από του ξύλου καθελών το άχραντό Σου σώμα, σινδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασι, εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο''.

  

 Θα ακολουθήσει η λιτανευτική έξοδος του Επιταφίου (εικόνα σε ύφασμα που εικονίζει την Ταφή του Κυρίου, η οποία μέχρι την στιγμή εκείνη βρίσκεται στην Αγία Τράπεζα) και η κατάθεσή του στο Κουβούκλιο. Γύρω του το βράδυ θα ψάλλουν τα γεμάτα λυρισμό και ιερό πάθος Εγκώμια και μετά θα γίνει η έξοδος του Επιταφίου (η οποία συμβολίζει την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Αλήθεια, γιατί να μας διαφεύγει αυτός ο συμβολισμός, ότι έξω από την Εκκλησία υπάρχει ο Άδης;) και η λιτάνευσή του γύρω από τον Ναό, στην αυλή του Μοναστηριού ή στους κοντινούς δρόμους των πόλεων. Μοιάζει με μία πραγματική εκφορά κηδείας, όμως η διαφορά είναι ουσιώδης: Από τον Τάφο Του αρχίζει να χαράζει η αυγή της αναστημένης ανθρωπότητας. '' Μή εποδύρου μου, Μήτερ - βεβαιώνει την Θεοτόκο - καθορώσα εν τάφω, ον εν γαστρί άνευ σποράς συνέλαβες υιόν. Αναστήσομαι γαρ και δοξασθήσομαι''.
 Τα Αναστάσιμα Ευλογητάρια και η Μεγάλη Δοξολογία αποτελούν το λυκαυγές της επικείμενης Αναστάσεως. Στον Ναό υπάρχει πολύ φως για κηδεία. Μετά την επιστροφή του Επιταφίου, ο Ιεζεκιήλ θα μιλήσει στην προφητεία του (37, 1 - 4), για τα οστά τα ξηρά που τους δόθηκε πνεύμα ζωής. Διότι στον Χριστό εκπληρώθηκε η προφητεία. Εκείνος με τον θάνατό Του, έδωσε ζωή στους νεκρούς. '' Έσχατος εχθρός καταργείται θάνατος'', διακηρύσσει ο Απόστολος Παύλος (Α' Κορ. 15, 26). Και συνεχίζει: '' Κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος που σου, θάνατε το κέντρον; Που σου, Άδη, το νίκος'' (Α' Κορ. 15, 55). Τα λόγια αυτά θα επαναλάβει και ο Ιερός Χρυσόστομος στον Κατηχητικό του Λόγο. Ακόμη και οι στίχοι πρίν το Αποστολικό ανάγνωσμα, είναι αναστάσιμοι: Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού'' (ψαλμ. 67, 1).

Τη υπερφυεί και περί ημάς παναπείρω Σου ευσπλαγχνία
Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς. ΑΜΗΝ. 

ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ