Ο ΩΡΑΙΟΤΕΡΟΣ ΥΜΝΟΣ

Ω Πανύμνητε Μήτερ

Υπήρξαν πολλαί γυναίκες και από την παλαιάν και την Καινήν Διαθήκην, αι οποίαι ανυμνήθησαν, εδοξάσθησαν, επαινέθησαν. Και αν πλήθος τοιούτων γυναικών υπάρχει, δεν υπάρχει όμως ουδεμία γυναίκα, όσο λαμπράν και ένδοξον ιστορίαν κι αν έχη, δεν εφάνη καμμία γυναίκα η οποία να έχη υμνηθή προ της γεννήσεως της. Αυτή την στιγμή περνά απ' το μυαλό μου μία προσφώνησις του ιερού Ηλ. Μηνιάτου προς τους απίστους. <<Ελάτε λέει, τώρα οι άπιστοι, ελάτε οι άθεοι, ελάτε όλοι οι εχθροί της ορθοδόξου μου πίστεως. Όσες ακτίνες έχει ο ήλιος, τόσες είναι και οι αποδείξεις της ορθοδόξου μου πίστεως>>. Αν μπορούσα θα το έκαμνα και εγώ τούτο αυτήν την στιγμήν. Θα ήθελα να γινόταν η γλώσσα μου σάλπιγγα, να σαλπίσω το μήνυμα της εν Χριστώ αληθείας. Επί του προκειμένου. Όσοι νομίζουν, και δυστυχώς σήμερα είναι πολλοί τέτοιοι, όσοι νομίσουν <<πάνσοφοι>> όντες, πως ο Χριστιανισμός είναι και αυτός μια άλλη φιλοσοφία, σαν τις πολλές φιλοσοφίες, ας ακούσουν τα θαυμάσια της ορθοδόξου μας πίστεως. Ας ακούσουν τον προφ. Ησαΐαν ο οποίος 800 χρόνια πρίν, είδε την Παρθένον να κάθεται δοξασμένη, σαν τον ήλιο, και τους Αγγέλους να την δοξολογούν. Ας ακούσουν κι αυτόν τον προφητάνακτα Δαυΐδ, ο οποίος λέγει <<παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών Σου, εν ιματισμώ διαχρύσω, περιβεβλημένη, πεποικιλμένη...>>.

Η εποχή μας συνηθίζει να πετάη αυτά ανεξέλεγκτα. Πιστεύει ότι όσα υπάρχουν στο παρελθόν είναι πεπαλαιωμένα. Τότε θα φθάσωμεν να πούμε, και μάλιστα με κομπορημοσύνη <<ουκ έστι Θεός>>. Δεν απαντώ εις αυτούς. Αφήνω να τους απαντήση ο προφ. Δαυΐδ και να τους ονομάση άφρονας.

Η αιτία λοιπόν δια την οποίαν η Παναγία ωνομάσθη Πανύμνητος είναι αυτή. Ότι ανυμνήθη, εδοξολογήθη, εδοξάσθη, προτού ακόμη εισέλθη εις την ζωήν. Η β΄ αιτία εξ ίσου κι αυτή ισχυρή είναι ότι ανυμνήθη υπό του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Ο Χαιρετισμός <<Χαίρε Κεχαριτωμένη>> είναι μία δοξολογία. <<Ευλογημένη Συ εν γυναιξί>> ήταν μια διακριτική τιμή η οποία έδειχνε την ανυπέρβλητον αξίαν της Θεοτόκου. Αργότερα, όταν ήλθε εις την συγγενή της την Ελισάβετ είπεν αύτη όταν την εδέχετο: << Και πόθεν μοι τούτο ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;>>. Κάποια άλλη γυναίκα όταν είδε τον Ιησούν θαυματουργούντα εφώναξε μέσα από το πλήθος. <<Μακαρία η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας. Είναι θησαυρός ολόκληρος. Ωκεανός απέραντος. Κι αν ο Αρχάγγελος την ανυμνούσε τοιουτοτρόπως, η ανθρωπότης και η τότε και η τώρα, η αμαρτωλή ανθρωπότης την ανύμνησε πως; Με μία ρομφαία. Είναι πικρόν να το λέγη κανείς...

Ένα χαριτωμένο ανέκδοτο λέγει: Ήταν ένα κορίτσι ετοιμοθάνατο και την επεσκέφθη ο πνευματικός της να την εξομολογήση. Αλλά άλλο περίμενε και άλλο αντίκρυσε. Είδε το κορίτσι παρ' όλον που έπνεε τα λοίσθια του θανάτου να είναι ατάραχο, ήρεμο, γαλήνιο, ευχαριστημένο. Παραξενεμένος ερώτησε ο πνευματικός <<Παιδί μου δεν φοβήσαι τον θάνατον;>> Και με το χαμόγελο του απαντά. Όχι. Πριν από το περιστατικό της σφίγγας τον εφοβούμην, τώρα όμως δεν τον φοβάμαι. Περίεργος τώρα ο Πνευματικός ζητά να μάθη το περιστατικόν. Του λέγει λοιπόν: Ήμουνα κάποτε έξω στον κήπο και ξαφνικά ήλθε κοντά μου μία σφίγγα και άρχισε να βουΐζη και εγώ τρομαγμένη έβαλα τις φωνές. Ήλθε όμως αμέσως η μητέρα μου και με πήρε στην αγκαλιά της και η σφίγγα αντί να κάνη κακό σε εμένα, έκαμε το κακό στην μητέρα μου. Τώρα βλέπω λέγει πως η Παναγία έρχεται και με παίρνει στην αγκαλιά της και με φιλάει. <<Δεν φοβάμαι πλέον τον θάνατον>>.

Όσο ευρισκώμεθα κοντά στην Υπεραγία Θεοτόκο καθόλου δεν φοβούμεθα.

Οι Χριστιανοί 2000 πλέον έτη αδιακόπως την ανυμνούν και την δοξολογούν, είτε κατ' ιδίαν είτε εις τους ιερούς ναούς. Κυρίως κατά την ένδοξον Βυζαντινήν Ιστορίαν, οι ύμνοι αντήχησαν επί 1000 περίπου έτη εις την Βασιλεύουσαν πόλιν. Η Κων/πολις ήτο μία πόλις αφιερωμένη εις την Παναγίαν. Οι κάτοικοί της επίστευσαν εις την βοήθειαν και προστασίαν της.

Ας ενθυμηθούμε όμως και το ιστορικόν του ακαθίστου ύμνου. Είναι γνωστό πως καθιερώθη η ακολουθία αυτή που αποτελεί τον ωραιότερο ύμνο προς την Υπεραγία Θεοτόκο.

Η Βυζαντ. αυτοκρατορία που ήταν το προπύργιο του Χριστιανισμού και της ορθοδοξίας εδέχθη τις πιο σφοδρές επιθέσεις των βαρβάρων. Και εξ Ανατολών, και εκ του Βορρά, και εκ του Νότου, και εκ της Δύσεως. Κατώρθωσεν όμως χάρις εις την δύναμιν, χάρις εις την πίστιν και χάρις εις τους Χριστιανούς αυτοκράτοράς της να αντισταθή γενναιότατα. Εκείνο όμως εις το οποίον περισσότερον ωφείλετο η λαμπρότης του Βυζαντίου ήτο η προστασία της Παναγίας. Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι μία τεράστια απόδειξις. Όταν εις την Κων/πολιν αυτοκράτωρ ήτο ο Ηράκλειος εις την Ανατολήν οι Πέρσαι επαναστάτησαν. Λεηλατούσαν τας χώρας της Ανατολής και αιχμαλώτιζαν τους Χριστιανούς. Και μάλιστα όπως λέγει ένας ιστορικός τους αγόραζαν οι Εβραίοι και τους εφόνευαν.

Οι Βυζαντινοί δεν ημπορούσαν πλέον να παραμείνουν θεαταί. Γι' αυτό ο Ηράκλειος εν συνεργασία με τον Πατριάρχη Σέργιο, ετοίμασαν υλικά και χρήματα για να καταδιώξουν τους Πέρσας. Επούλησαν μάλιστα και τα ιερά σκεύη των Εκκλησιών. Πόσα δεν προσέφερεν η ένδοξος του Βυζαντίου Εκκλησία εις το έθνος; Η εκστρατεία πήρε χαρακτήρα σταυροφορίας. Επήγαιναν να ελευθερώσουν χριστιανούς. Επήγαιναν να πάρουν πίσω τον Τίμιον Σταυρόν τον οποίον είχον κλέψει οι Πέρσαι από τα Ιεροσόλυμα όπου προ 300 ετών τον είχε υψώσει η Αγ. Ελένη. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν έφυγε ο Ηράκλειος είπεν προσευχόμενος εις την Παναγίαν. <<Στα χέρια σου παραδίδω την πόλιν και τον υιόν μου>>. Στην Κων/πολι είχαν μείνει πολύ ολίγοι. Το έμαθαν αυτό οι Πέρσαι και συνεννοήθησαν με τους Αβάρους, άλλους βαρβάρους προερχομένους εκ Βορρά και περιεκύκλωσαν την Κων/πολιν από ξηρά και από θάλασσα. Ο Ηράκλειος ευρίσκετο μακριά. Ο Πατριάρχης και ο λαός ήλθαν και ανέπεμψαν δέησιν εις την Αγ. Σοφίαν. Κατόπιν περιέφερον εις τους ολίγους υπάρχοντας πολεμιστάς την εικόνα της Παναγίας. Και το θαύμα συνετελέσθη. Πλησίον εις την Παναγίαν των Βλαχερνών μερικά πλοία που υπήρχον υπέστησαν φοβεράν τρικυμίαν και μεγάλην πανωλεθρίαν και τα περισσότερα εβυθίσθησαν. Οι πολεμούντες εις την ξηράν έπαθαν τέτοιαν πανωλεθρίαν, ώστε διέλυσαν την πολιορκίαν και έφυγαν. Η πόλις εσώθη. Ο λαός είδε την βοήθειαν της Παναγίας με τα μάτια του. Ήλθον και πάλιν εις την Εκκλησίαν και αγρύπνησαν καθ' όλη την νύκτα. Ουδείς εξ αυτών εκάθισεν καθ' όλην την νύκτα. Δια τούτο και ωνομάσθη ακάθιστος. Έψαλαν τους Χαιρετισμούς οι οποίοι είχον γραφή πιο μπροστά. Πολλοί υποστηρίζουν πως τους έγραψε ο Ρωμανός ο Μελωδός. Πάντως δεν λέγουν οι χαιρετισμοί δι' αυτό το γεγονός, αλλά αναφέρονται γενικά εις τον Ευαγγελισμόν και εις το μυστήριον της ενανθρωπήσεως του ΚΗΙΧ. Μόνον το προοίμιον <<τη Υπερμάχω Στρατηγώ>> έγινε τότε και εψάλη, ως νικητήριος παιάν.

Πανύμνητος λοιπόν και κατά την ιστορικήν πορείαν του Βυζαντίου. Πανύμνητος υφ' όλων των χριστιανών, όλης της Οικουμένης. 

Αδελφοί μου,

Ποιός είναι απόψε ο ωραιότερος ύμνος που πρέπει να αναπέμψωμεν προς την τιμωμένην Μητέρα του Θεού. Ο ωραιότερος ύμνος θα είναι η απόφασίς μας να ζήσωμεν του λοιπού εν μετανοία και κατά το θέλημα του Υιού της. Και τότε πράγματι: η Πνύμνητος Μήτηρ και Δέσποινα θα βασιλεύση εις την καρδιά μας, θα μας φωτίση, θα μας ανυψώση στον ουρανό, θα μας φέρει κοντά στον Θεό.

Γι' αυτό Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε <<δεξαμένη την νυν προσφοράν από πάσης ρύσαι συμφοράς άπαντας και της μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως τους συμβοώντας αλληλούϊα>>. ΑΜΗΝ.