ΥΠ' ΟΨΙΝ ΣΕΒ. ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΥΡΝΑΒΟΥ
κ. ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ)
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΙ
ΑΛΛΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
Εφ' όσον λοιπόν τα μυστήρια των αιρετικών είναι άκυρα και ανυπόστατα άρα η εκκλησία κατά λέξιν δεν <<αναγνωρίζει>> κάτι το ανύπαρκτον, το ανυπόστατον αλλ' απλώς <<προσδίδει>>, χάριν εις το καθ' ολοκληρίαν ανυπόστατον και το καθιστά από ανύπαρκτο υπαρκτό !...
Έχει τόσην δηλαδή μεγάλην αγιαστικήν δύναμιν η Εκκλησία ως ταμιούχος της θείας Χάριτος ώστε να δύναται να ζωοποιή τους νεκρούς τύπους μυστηρίων αιρετικών και να τους <<προσδίδη>> τόσην χάριν όση ελλείπει!
Διότι τι είναι ο Θεός; Δεν είναι άπειρος; Άπειρος λοιπόν και η θεία Του χάρις!
Και την χάριν Του αυτή ωκονόμησε η ευσπλαγχνία μένων Αυτός εις τον ουρανόν να την διαχειρίζεται επί Γης η Εκκλησία. (Ιδού διατί θα εφάνη όπως συμπεραίνω πολύ τολμηρόν εις μερικούς εκείνο υο οποίον ήδη ανέφερα ότι και λαϊκούς η εκκλησία κατά μίαν χρήσιν της οικονομίας της τους δέχεται άνευ χειροτονίας με τον επισκοπικόν βαθμόν, όπως π.χ. τους Αγγλικανούς!).
Μεγάλας λοιπόν και υπερβολικάς οικονομίας κάμνει η εκκλησία του Χριστού.
Αλλ' όμως χρειάζεται προσοχή όταν ομιλούμε. Όχι π.χ. ότι <<αναγνωρίζει>> χάριν εις Αιρετικούς. Όχι! Αλλά <<προσδίδει>> εις αυτούς θείαν χάριν την οποίαν παντελώς στερούνται.
Επομένως δια να επανέλθωμεν εις το θέμα μας προς όλους τους αιρετικούς ομοίως συμπεριφέρετο ! Εξαιρέσεις και διακρίσεις έκανε εις εκείνους οι οποίοι προσήρχοντο εις αυτήν. Και άλλους μεν ούτως ωκονόμει, άλλους δε αλλέως!
Υπάρχει μόνον διάκρισις, οικονομία, συγκατάβασις, ή αλλοιώς να το είπωμεν προσωρινή παρέκκλισις από ένα νόμον έως ότου οικονομηθή η σωτηρία των πιστών.
Τώρα κατανοείς αγαπητέ μου αδελφέ, διατί η Εκκλησία εις την πράξιν εδείχθη πάντοτε επιεικής προς τα πλανηθέντα τέκνα της και δεν εζητούσε με απόλυτον ακρίβειαν την εφαρμογήν των νόμων της.
Ακριβώς ήθελε να τα υποβοηθήση εις το να επιστρέψουν εις την πραγματικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν από την οποίαν είχων κακώς φύγει.
Δεν απέβλεψε η Εκκλησία ως φιλόστοργος μήτηρ να εφαρμόση μετά πάσης ακριβείας τους νόμους διότι έβλεπε ότι αυτό δεν θα ήσαν συμφέρον και επάναγκες καθώς επί λέξει σημειώνει η περίφημος αύτη εγκύκλιος του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως την οποίαν αναφέραμεν.
Αυτό το μέτρον γενικώς, ας λάβωμεν υπ' όψιν μας εχρησιμοποίησε ανέκαθεν η Εκκλησία.
Κριτήριον δια τας ενεργείας της ελάμβανε το συμφέρον και τας ανάγκας των πιστών.
Δεν κατανοούν ότι η εκκλησία ως αποκλειστική ταμιούχος της θείας χάριτος ημπορεί να κάνη πολλάς και μεγάλας οικονομίας προσθέττουσα αυτή και συμπληρώνουσα εκάστοτε την έλλειψιν αυτής της θείας χάριτος εις τας περιπτώσεις κατά τας οποίας θα χρειασθή. Αυτή είναι οικοδεσπότης, ο νόμος είναι δούλος! Όταν αύτη διατάζη, ο δούλος ας αργή! Δεν γνωρίζει μέτρα, δεν γνωρίζει σταθμά ακριβείας. Δεν δημιουργεί σχήματα ωρισμένα! Δεν επιζητεί την συνεχή εφαρμογή των νόμων. Κάποτε - κάποτε θ' αργούν οι νόμοι.
Συμπέρασμα λοιπόν λίαν επαγωγικόν και ωφέλιμον δι' όλους μας είναι να εννοήσωμεν αυτόν τον βαθύν πνευματικόν χαρακτήρα της εκκλησίας και να παύσωμεν πλέον να την περιορίζωμεν μέσα εις τα στενά όρια νόμων απολύτων ή κανόνων ατέγκτων, ή ορισμών σταθερών και αμεταβλήτων.
Επαναλαμβάνομεν ότι δεν πρέπει να μεταφέρωμεν το πνεύμα της <<στενοκεφάλου>> και περιωρισμένης ανθρωπίνης σκέψεως και αντιλήψεως εις τα εκκλησιαστικά και δογματικά ζητήματα της πνευματικής θρησκείας μας.
Ουδέ να εκπληττώμεθα δια τας διαφοράς τας οποίας συναντούμεν μεταξύ μιας εκκλησίας και άλλης ουδέ μιας εποχής και άλλης, ουδέ ακόμη ενός πατρός της Εκκλησίας προς άλλον πατέρα επί ζητημάτων τα οποία δεν αφορούν τα κεφαλαιώδη δόγματα της πίστεώς μας.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΝ
ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ
Νομίζομεν ότι θα έχη πλέον καταστή σαφές ότι η εφαρμογή της οικονομίας εις ωρισμένας εκκλησιαστικάς περιπτώσεις όχι μόνον δεν απαγορεύεται αλλά και επιβάλλεται υπό των λειτουργών και ποιμένων της εκκλησίας.
Ας σκεφθή κανείς τι κακά ημπορεί να προξενήση μια αδιάκριτος και <<στενοκέφαλος>> τακτική ενός δήθεν <<ακριβολόγου>> λειτουργού της Εκκλησίας.( Φαντασθήτε ένα ακριβολόγο πλην αδιάκριτον ιερέα να ζητά να νηστέψη κανονικά μία ετοιμοθάνατον φυματική γρηούλα και μετά να την μεταλάβη των Αχράντων μυστηρίων! Ή άλλον να επιμένη εις ένα βουνό να ευρεθή κολυμβήθρα δια να βαπτίση ένα ετοιμοθάνατο παιδάκι! Ή άλλον να ζητά διωγμού υπάρχωντος να ευρεθούν επτά ιερείς δια να τελέση ένα άγιο Ευχέλαιον!).
Η οικονομία ανέτειλε εν τη Εκκλησία από των πρώτων αιώνων δημιουργηθείσα ως φυσιολογική απόρροια υψίστης καταστάσεως ανάγκης, σημειώνει λίαν επιτυχώς ο Δρ. Π. Παναγιωτάκος.
Πράγματι πόσες φορές δεν θα παριστάμεθα μάρτυρες παρεξηγήσεων και σκανδαλισμού πιστών της Εκκλησίας - δια τους οποίους ο Χριστός μας έπαθε επί του Σταυρού - λόγω ακριβώς αδιακρίτου και ακριβολόγου δήθεν τακτικής ωρισμένων ποιμένων ή άλλων εκκλησιαστικών προσώπων;
Ούτω λοιπόν ο Μέγας και πολύς Φώτιος λέει τα εξής σημαντικά επάνω εις το θέμα αυτό.
<<Εκείνοι οι οποίοι θέλουν να στήσουν την ακρίβειαν όταν είναι καιρός της οικονομίας τότε ακριβώς γίνονται εχθροί της ακριβείας, της αληθείας, και της Εκκλησίας του Χριστού !>>
Και ο άγιος Γεννάδιος ο πατριάρχης Κων/πόλεως λέγει τα εξής δια την εφαρμογήν της οικονομίας, επ' ευκαιρία μοναχικών ζητημάτων.
<<Δια τούτο τα πάντα να τα κάνετε με αγαθήν κρίσιν και να μην γίνωνται σκάνδαλα εις εσάς τους μοναχούς και κληρικούς... Την οικονομίαν να μην την καταδικάζετε διότι την επιβάλλουν οι καιροί! Καθώς σας προείπα και τώρα ο χριστιανός είναι ένας στρατιώτης του Χριστού και στον στρατόν ούτε ο στρατηγός μας Ιησούς Χριστός μας ζητά λεπτολογίες και ακριβολογίες, αλλ' ούτε κι εκείνοι οι οποίοι φρονούν σωστά περί του Ιησού !>>
Δηλαδή ο άγιος λέει εκείνο το οποίον αναφέραμεν ήδη ότι όχι μόνον δεν απαγορεύεται η εφαρμογή της οικονομίας αλλά τουναντίον και επιβάλλεται ως επωφελής και σωτηριώδης. Όποιος δεν εφαρμόζει εκεί όπου πρέπει την οικονομία ούτος επιζητεί την ψυχικήν βλάβην και καταστροφήν των συνανθρώπων του, επιμένων δήθεν εις την ακρίβειαν με μίαν απαράδεκτον στενήν αντίληψιν!
Ο πατριάρχης Νικόλαος ο Μυστικός λέγει τα εξής σημαντικά:
<<Οικονομία μεν σωτηριώδης εστί συγκατάβασις>>!
Αλλά τι άλλο θέλομεν δια να καταλάβωμεν ότι η οικονομία είναι κάτι επιβεβλημένον εις την θείαν Πρόνοια ήτις τα πάντα ωκονόμησε και οικονομεί δια την σωτηρίαν του ανθρώπου; Τι άλλο ήταν (δια να αφίσωμεν όλα τα άλλα) η ενσάρκωσις του Λόγου του Θεού; Τι άλλο από μία υπέρ την φύσιν και την λογικήν οικονομία του Θεού δια της οποίας ελυτρώθη οριστικά ο ταλαίπωρος άνθρωπος από τα δίκτυα της αμαρτίας;
Διότι η σωτηρία του ανθρώπου δεν ήταν απλώς ένα έργον του Χριστού, αλλ' Αυτός ο ίδιος ο Χριστός, ο κατ' οικονομίαν σαρκωθείς Θείος Λόγος ο Οποίος δίδει τον εαυτόν του δια τον άνθρωπον.
Πρέπει δηλαδή να γίνη κατανοητόν ότι η σωτηρία ημών των ανθρώπων κατά κύριον λόγον δεν είναι ο νόμος του Θεού κλπ. Αυτό το ίδιον το θεανθρωπικόν Του πρόσωπον το οποίον κατ' οικονομίαν δι' ημάς επήρε!
Και ο Κύριλλος Αλεξανδρείας γράφει τα εξής δια τας οικονομίας εις την Εκκλησίαν:
<<Αι οικονομίαι των πραγμάτων εσθ' ότε παραβιάζονται βραχύ του δέοντος έξω φέρεσθαι τινάς, ίνα το μείζον κερδάνωσιν. Ώσπερ γαρ εις την θάλασσαν οι ναυτιλλόμενοι, χειμώνος επικειμένου και κινδυνευούσης της νεώς, αλύοντες αποφορτίζονται τινά υπέρ του σώσαι τα λοιπά, ούτω και ημείς εν ταις εκκλησιαστικαίς πράξεσιν, όταν μη εξή το λίαν ακριβές αποσώζειν παρορώμεν τινά, ίνα μη του παντός πάθωμεν ζημίαν>>!
Όπως λέει ο Άγιος, το πλοίον δια να σωθή εν καιρώ τρικυμίας πετούν το φορτίον εις την θάλασσαν οι ναυτικοί δια να σώσουν οπωσδήποτε κάτι, ούτως πρέπει και εις την εκκλησίαν να κάνωμεν ίνα μη πάθωμεν κι εδώ ξαφνικά ολοκληρωτικήν καταστροφήν.
Το ότι η οικονομία εφηρμόσθη ισχυρώς ανέκαθεν εις την Εκκλησίαν είναι τα πλείστα παραδείγματα χειροτονίας διγάμων τα οποία αναφέρει ο ιστορικός Θεοδώρητος και την συγχώρησιν κληρικών νυμφευθέντων μετά την χειροτονίαν!
Επίσης ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα είναι η οιονεί κατ' οικονομίαν χειροτονία προσώπων ως ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων, και ο Συνέσιος Πτολεμαΐδος περί των οποίων εχώρει ισχυρά αμφιβολία περί της ορθής πίστεώς των. Ίσως επρόκειτο και περί συκοφαντιών, πάντως όμως υπήρχε αμφιβολία.
Ας σταματήσωμεν όμως εδώ και ας προχωρήσωμεν εις τον Απόστολον Παύλον.
Ακριβέστατος φαρισαίος, δηλ. ακριβολόγος, ως και θερμουργός ζηλωτής των πατρικών του παραδόσεων, ως θ' αφηγηθή ο ίδιος δεν εδίστασε όμως ν' αντισταθή κατά πρόσωπον εις τον Απόστολον Πέτρον όταν τον είδε να συμπεριφέρεται Ιουδαϊκώς προς τους εθνικούς αφ' ενός και αφ' ετέρου θα φθάση μέχρις χωρισμού από τον Απόστολον Βαρνάβαν λόγω ακριβείας δια μίαν όχι και τόσον μεγάλην αιτίαν!
Και όμως αυτός ο ακριβολόγος της πίστεως δεν θα διστάση οσάκις του δίδεται η ευκαιρία να παροτρύνη τα πνευματικά του τέκνα να συμπεριφέρωνται μετά συνέσεως και μετά διακρίσεως και μετ' οικονομίας εις τα ποικίλα προβλήματα τα οποία παρουσιάζονται εις την ζωήν των εκκλησιών ενθυμούμενοι ακριβώς ότι όλοι είμεθα οικονόμοι της χάριτος του Θεού και τιποτ' άλλο!
Αι ποιμαντικαί του ιδίως επιστολαί είναι γεμάτες από τοιαύτας συμβουλάς! Και πάλιν αλλού λέει ότι έγινε τα πάντα τοις πάσι ίνα τους πάντας κερδίση!
Αυτός λοιπόν ο μέγας ακριβολόγος της πίστεως και των πατρικών του παραδόσεων, αυτός κάνει τέτοιες οικονομίες, ώστε ακόμα να προτιμά να γίνη ανάθεμα προκειμένου να κερδίση τους αδελφούς του εν Χριστώ! Αλλ' ακόμα θα φθάση εις το σημείον να γράψη και μία άλλη μεγαλειώδη φράσιν προς τους Εβραίους που έμεινε μνημειώδης δια όλην την ζωήν της Εκκλησίας.
Καταπέλτης σωστός η φράσις αυτή δι' όλους τους ακριβολόγους οι οποίοι δεν ηννόησαν ότι παράλληλα με την ακρίβειαν η Εκκλησία μας χρησιμοποιεί και την οικονομία.
Ακρίβεια και οικονομία ήσαν ανέκαθεν καθώς προσφυώς ελέχθη αι δύο πτέρυγες της Εκκλησίας με τας οποίας μεταβιβάζει από την γη προς τα ουράνια τα πιστά τέκνα της.
Η όπως επίσης επιτυχημένα ελέχθη, είναι αι δύο κώπαι δια των οποίων το νοητό πλοίον της Εκκλησίας τα πελάγη της παρούσης τρικυμιώδους ζωής θαυμαστώς διασχίζει.
Αυτήν λοιπόν την σωτήριον και αρμονικήν σύζευξιν ακριβείας και οικονομίας θέλει ο μεγάλος Απόστολος να τονίση όταν παράλληλα με τις συμβουλές της ακριβείας δίδει εις τους μαθητάς του να ενοήσωσι ότι δεν υπάρχει απόλυτος τήρησις νόμων και κανόνων όταν υπάρχει ανάγκη!
Ομιλώντας δια την ιερωσύνην λέγει τούτο το επιγραμματικόν απόφθεγμα: <<μετατιθεμένης γαρ της ιερωσύνης εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται!>>.
Και προχωρών ακόμα περισσότερον ο ΑΠόστολος θα μας είπη πλέον κάτω ότι τώρα εις την εποχήν όπου βασιλεύει η χάρις γίνεται αθέτησις και αντικατάστασις του προγενεστέρου Μωσαϊκού Νόμου. Ο ίδιος δηλαδή ο Θεός παραβαίνει τον Νόμον του!
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Τι άλλο ειμή εκείνο το οποίον ετονίσθη ότι υπεράνω της ακριβείας και της αυστηράς προσηλώσεως εις τας παραδόσεις, υπεράνω των Νόμων και της Νομοθεσίας ευρίσκεται πάντοτε η οικονομία, η σύνεσις, η διάκρισις!
Και ότι δίχως οικονομία εκ μέρους των λειτουργών της Εκκλησίας είναι αδύνατο να προχωρήσωμεν εις την πνευματικήν μας ζωήν!
Διακριτικός λειτουργός του Υψίστου από αδιάκριτον διαφέρει όσον η Ανατολή από την Δύση.
Μύρια όσα κακά και σκάνδαλα θα είχαν αποφευχθή εάν είχαμε αντιμετωπίση πολλά θέματα με ευρύτητα σκέψεως και διακρίσεως!
Η <<στενοκεφαλιά>> η <<κακομοιριά>> η απειρία, και η δήθεν <<ακριβολογία>> εγέμισαν την εκκλησίαν μας μ' ένα σωρό πληγές!
Δια τούτο και οι Πατέρες είπον:
<<Μεγαλυτέρα των αρετών είναι η διάκρισις!>>
Αλλά ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος θα διασαφηνίση το ζήτημα ακόμα καλλίτερα:
<<Η του θείου θελήματος ασφαλής κατάληψις... ενυπάρχει μόνον τοις καθαροίς τη καρδία και τω σώματι και το στόματι!>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου