ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΚΤΡΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΚΤΡΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ; Απόστολος Παύλος: «Τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε, ίνα και οι λοιποί φόβον έχωσι» (Τιμ. Α΄, 5. 20). Μ. Αθανάσιος: Εάν ουν τινα ίδης, αδελφέ, ότι έχει σχήμα σεμνοπρεπές, μη πρόσχης, ότι εδέδυται κώδιον προβάτου, ότι όνομα έχει πρεσβυτέρου ή επισκόπου….., αλλά τας πράξεις αυτού περιέργασαι. Ει εστι σώφρων….. ή υπομονητικός. Ει δε έχει….. τον φάρυγγα άδην, νοσών χρήματα και καπηλεύων την θεοσέβειαν, άφες αυτόν, ου γαρ εστι Ποιμήν….. αλλά λύκος αρπακτικός….. Εάν ίδης συνετόν, κατά την συμβουλεύουσαν σοφίαν, όρθριζε προς αυτόν», διότι «πίστις τελεία και απερίεργος….. εισάγουσιν εις την βασιλείαν των ουρανόν» (Περί Ψευδοπροφητών, ΒΕΠΕΣ, 33, 197). Μ. Βασίλειος: «Ουκ οίδα επίσκοπον μηδέ αριθμήσαιμι εν ιερεύσι Χριστού τον παρά των βεβήλων χειρών επί καταλύσει της πίστεως εις προστασίαν προβεβλημένον….. Υμείς δε ει τινα έχετε μεθ’ ημών μερίδα, ταυτά ημίν φρονήσετε δηλονότι, ει δε εφ’ εαυτών βουλεύεσθε, της ιδίας γνώμης έκαστός εστι κύριος, ημείς αθώοι από του αίματος τούτου» (επιστ. σμ΄ Νικοπολίταις πρεσβυτέροις, κεφ. γ΄, 7-13). «Πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις, μνημονεύοντας του Κυρίου λέγοντος, αλλοτρίω δε ου μη ακολουθήσωσιν, αλλά φεύξονται απ’ αυτού, ότι ουκ οίδασι των αλλοτρίων την φωνήν….. Εξ ων παιδευόμεθα, ότι, καν πολύ γνήσιός τις η, καν υπερβαλλόντως ένδοξος ο κωλύων το υπό του Κυρίου προστεταγμένον ή προτρέπων ποιείν το υπ’ αυτού κεκωλυμένον, φευκτός ή και βδελυκτός οφείλει είναι εκάστω των αγαπώντων τον Κύριον» (Όροι κατ’ επιτομήν, ερώτησις 114, ΕΠΕ 9, 144-146). «Ότι δει των ακροατών τους πεπαιδευμένους τας Γραφάς, δοκιμάζειν τα παρά των διδασκάλων λεγόμενα και τα μεν σύμφωνα ταις Γραφαίς δέχεσθαι, τα δε αλλότρια αποβάλλειν και τους τοιούτοις διδάγμασιν επιμένοντας αποστρέφεσθαι σφοδρότερον» (Ηθικά, Όρος ΟΒ΄). «Επικαθαρίσατε την Εκκλησία, τους αναξίους αυτής απελαύνοντας και του λοιπού εξετάζετε μεν τους αξίους και παραδέχεστε» (Προς Χωροεπισκόπους. P.G. 32, 401 και ΕΠΕ 2, 184). Γρηγόριος Θεολόγος: «Εν εκτρέπου μοι, τους κακούς επισκόπους, μηδέν φοβηθείς του θρόνου την αξίαν. Πάντων το ύφος, ουχ πάντων δ’ η χάρις. Το κώδιον πάρελθε, τον λύκον βλέπε. Μη τοις λόγοις με πείθε, τοις δε πράγμασι. Μισώ διδάγμαθ', οις εναντίος βίος» (Βίβλος Β΄. Έπη Ιστορικά, Τόμ. Α΄. Περί εαυτού, ΙΒ΄. Εις εαυτόν και περί επισκόπων). «αλλ’ αυτοί γε και φανερώς πολεμούσι τοις ιερεύσιν, εφόδιον έχοντες εις πειθώ την ευσέβειαν και όσοι μεν περί πίστεως τούτο πασχόντων και των ανωτάτω ζητημάτων και πρώτων, ουδ’ εγώ μέμφομαι, αλλ’ ει δει ταληθές ειπείν και προσεπαινώ και συνήδομαι. Και τούτων εις είην των υπέρ αληθείας αγωνιζομένων και των απεχθανομένων, μάλλον δε και είναι καυχήσομαι. Κρείττων γαρ επαινετός πόλεμος ειρήνης χωριζούσης Θεού» (Λόγος Β΄, ΕΠΕ, τ. 1, σελ. 177). Ιω. Χρυσόστομος: «Ουδένα γαρ δέδοικα ως τους Επισκόπους, πλην ολίγων» (Ζήση Θ. Κακή υπακοή και αγία ανυπακοή, σελ. 39). «Τι ποιείς άνθρωπε; Παρεβάθη ο νόμος, κατεφρονήθη σωφροσύνη, πλημμελήματα τοσαύτα ετολμήθη παρά τινος των ιερωμένων, τα άνω κάτω γέγονε και ου φρίττεις;….. ουκ αλγείς; ουκ επιτιμά….., αλλά κοινωνείς; (P.G. 55, 252). «Αξίωμα προσώπου ου προσίεται, όταν περί αληθείας ο λόγος η» (P.G. 61, 625). Θεόδωρος Στουδίτης: Εν τω καιρώ τούτω, εν ω ο Χριστός διώκεται δια της εικόνος αυτού, ου μόνον ει βαθμώ τις και γνώσει προέχων εστίν οφείλει διαγωνίζεσθαι, λαλών και διδάσκων τον της ορθοδοξίας λόγον, αλλά γαρ και ει μαθητού τάξιν επέχων είη, χρεωστεί παρρησιάζεσθαι την αλήθειαν και ελευθεροστομείν. Ουκ εμός ο λόγος του αμαρτωλού, αλλά του θείου Χρυσοστόμου, επεί και άλλων πατέρων» (Ζήση, ως ανωτέρω, σελ. 57). «Εντολή Κυρίου είναι να μη σιωπάμε σε περιόδους που η πίστις κινδυνεύει….. Ώστε, όταν ο λόγος είναι περί πίστεως, δεν μπορούμε να πούμε: Εγώ ποιος είμαι;….. πτωχός…..Δεν μου πέφτει λόγος….. για το προκείμενο ζήτημα. Αλλοίμονο, οι λίθοι θα κραυγάσουν και εσύ θα μείνης σιωπηλός και αμέριμνος;….. Ώστε και αυτός ο πτωχός….. επειδή τώρα δεν ομιλεί, (είναι) άξιος κατακρίσεως και μόνο γι’ αυτό το λόγο….. Ακόμη και αυτός που κατέχει την θέσι του μαθητού οφείλει να διακηρύττει την αλήθεια και να ομιλή ελεύθερα». Και μόνο η σιωπή, λοιπόν, είναι μέρος της συγκατάθεσης, αφού εξ άλλου: «αυτό επιδιώκουν οι αιρετικοί, να παύσει να ακούγεται ο λόγος της αληθείας και να επικρατήσει (έτσι) η πλάνη», και «παραγγελίαν έχομεν εξ αυτού του Αποστόλου, εάν τις δογματίζη ή προστάσση ποιείν ημάς, παρ’ ο παρελάβαμεν, παρ’ ο οι Κανόνες των κατά καιρούς Συνόδων καθολικών και τοπικών ορίζουσιν, απαράδεκτον εαυτόν έχειν και μηδέ λογίζεσθαι αυτόν εν κλήρω αγίων» (P.G. 99, 988). Ιωσήφ Βρυέννιος: «Πας ο δυνάμενος λέγων την αλήθειαν και μη λέγων κατακριθήσεται υπό του Θεού. Και ταύτα ένθα πίστις το κινδυνευόμενον και της όλης Εκκλησίας των Ορθοδόξων η κρηπίς. Το γαρ εφησυχάζειν εν τοις τοιούτοις αρνήσεως ίδιον, το δε λέγειν, ομολογίας ειλικρινούς» (Τα ευρεθέντα έργα αυτού, τ. Β΄, σελ. 18). Αθανάσιος Πάριος: «Δεν είναι δίκαιον ούτε πρέπον εις ανθρώπους ευσεβείς παντάπασιν να σιωπούν, όταν τους νόμους του Θεού αθετούσιν….. όπου δε Θεός το κινδυνευόμενον….. τις ευσεβής δύναται να σιγά;» (Ι.Μ. Γρηγορίου: Οι αγώνες των μοναχών, σελ. 233). Γεώργιος Φλωρόφσκυ: «ο επίσκοπος περιορίζεται από αυτήν την εμπειρίαν (του σώματος της Εκκλησίας) και επομένως εις θέματα πίστεως ο Λαός πρέπει να κρίνη σχετικώς με την διδασκαλίαν του. Το καθήκον της υπακοής παύει όταν ο επίσκοπος παρεκκλίνη από τον καθολικόν κανόνα και ο λαός έχει δικαίωμα να τον κατηγορήση…..» (Αγία Γραφή, Εκκλησία, Παράδοσις, σελ. 75).