ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΚΑΙ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ (9 ΙΟΥΛΙΟΥ 1821)

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός (9η Ιουλίου 1821) ___________________ "ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων· ὁ μισθωτὸς δὲ καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσὶ τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα καὶ φεύγει· καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτὰ καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα. ὁ δὲ μισθωτὸς φεύγει, ὅτι μισθωτός ἐστι καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων." (Ιω. 10,11-13) "[...] Στὸ πρόσωπο τοῦ Κυπριανοῦ, στὸ ποιμαντικό του ἔργο καὶ στὴν πατρική του μέριμνα κατὰ τὴν τραχειὰ περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας ἔβλεπαν οἱ ὑπόδουλοι Ἕλληνες τῆς Κύπρου τὸν ἀνιδιοτελῆ ποιμενάρχη, τὸν στοργικὸ πατέρα καὶ πρὸ πάντων τὸν γνήσιο Ὀρθόδοξο Ἕλληνα Χριστιανὸ ποὺ δὲν λογάριασε τὴν δύναμη τοῦ βάναυσου δυνάστη οὔτε κάμφθηκε ἀπὸ τὴν γλυκύτητα τῆς παρούσας ζωῆς, ἀλλὰ μαρτύρησε Ἰησοῦν Χριστὸν μὲ θάρρος καὶ παρρησία μπροστὰ στὸν δήμιό του καὶ σὲ πλῆθος λαοῦ. [...] Ὁ Κυπριανὸς εἶχε μέσα στὴν καρδία του τὴν ἐπιθυμία νὰ θυσιαστεῖ αὐτὸς γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς Κυπρίους ἀδελφούς του, καὶ νὰ σωθοῦν ἐκεῖνοι μόνον, ἐὰν ἦταν δυνατόν. Αὐτὴν τὴν διάθεση καὶ αὐτὸν τὸν λόγο τὰ συναντοῦμε στὸν μεγάλο Προφήτη Μωυσῆ καὶ στὴν πλειάδα τῶν ἁγίων ἀρχιερέων, μὲ πρῶτον τὸν καλὸν Ποιμένα, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ποὺ εἶπε στοὺς Ἑβραίους ποὺ ἦρθαν νὰ τὸν συλλάβουν στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ: «Εἶπον ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι. εἰ οὖν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄφετε τούτους ὑπάγειν· ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὃν εἶπεν, ὅτι οὓς δέδωκάς μοι, οὐκ ἀπώλεσα ἐξ αὐτῶν οὐδένα» (Ιω.18,8-9). Τὰ ἴδια τὰ λόγια τοῦ Κυπριανοῦ, ποὺ διασώθηκαν ἀπὸ τὸν John Carne, εἶναι δηλωτικὰ τοῦ ὅτι ἐπακολουθεῖ τὰ ἴχνη καὶ ἀντιγράφει τὸ πρότυπο τοῦ μεγάλου διδασκάλου Θεανθρώπου Ἰησοῦ, ὡς καλὸς καὶ αὐτὸς ποιμήν: «Συχνὰ δάκρυζε, ἐνῶ μᾶς μιλοῦσε γιὰ τὶς σφαγὲς τῶν συμπατριωτῶν του. Τὸν ἐρωτήσαμε γιατί ἐν μέσῳ τέτοιων κινδύνων δὲν προτιμοῦσε τὴν δική του ἀσφάλεια ἀναχωρώντας ἀπὸ τὸ νησί. Μᾶς ἀνακοίνωσε ὅτι θὰ ἔμενε νὰ ὑποστηρίζει τὸν λαό του κατὰ τὴν δύναμή του μέχρι τέλους καὶ θὰ θυσιαζόταν γι’ αὐτούς». Τὶς σκέψεις αὐτὲς δὲν τὶς εἶχε μόνο στὴν καρδιά του, ἀλλά, ὅταν παρουσιάσθηκε ἀνάγκη, θαρραλέα τὶς κατέθεσε καὶ ἐνώπιον τοῦ Κουτσιοὺκ Μεχμέτη. Καὶ πάλιν ἡ γραφίδα τοῦ Carne διέσωσε: «Ὁ κυβερνήτης, ποὺ εἶχε προηγουμένως τοποθετήσει φρουροὺς στὶς πύλες καὶ διαδρόμους, ἀμέσως διέταξε ν’ ἀρχίσουν οἱ ἐκτελέσεις. Ὁ Κυπριανός, σ’ αὐτὴ τὴν δοκιμασία ἀντέδρασε μὲ θάρρος καὶ ἀξιοπρέπεια. Ζήτησε ἀπὸ τὸν κυβερνήτη νὰ τοῦ ἀπαντήσει σὲ τί ἔφταιξαν ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἀθῶοι ἄνθρωποι, ποὺ νὰ δικαιολογεῖ αὐτὴ τὴν σφαγή. Παρ’ ὅλες τὶς ὕβρεις καὶ λοιδωρίες, ποὺ εἶχαν ὑποστεῖ τελευταῖα, ἐν τούτοις ἦσαν ἐντελῶς ἀνεύθυνοι, καί, ἐὰν ζητοῦσε ἡ ἀπανθρωπιὰ τοῦ κυβερνήτη μόνο αἷμα, ἂς τὸν ἀρκοῦσε μόνο τὸ δικό του. Ὁ Τοῦρκος ἀπάντησε κοφτὰ καὶ βάναυσα σ’ αὐτὴ τὴν προσφορά». [...] ἡ αὐτουθυσία τοῦ Κυπριανοῦ δὲν προέκυψε περιστασιακά, ἀλλὰ ἐν πλήρει γνώσει καὶ συνειδήσει ἑκουσίως πορεύθηκε στὸ μαρτύριο. Εἶχε καὶ αὐτός, καθὼς καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, στραμμένο τὸ πρόσωπό του πρὸς τὴν δική του Ἱερουσαλὴμ καὶ τὸν δικό του Γολγοθά, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὰ ἱστορικὰ κείμενα ποὺ καταθέσαμε ἀνωτέρω. Ἐπιβεβαιώνεται ἔτι καὶ ἔτι ὅτι εἶναι καλὸς ποιμὴν καὶ ἀπὸ τὴν εἰδοποιὸ διαφορὰ μεταξὺ καλοῦ ποιμένος καὶ μισθωτοῦ. Στὸ Εὐαγγέλιο γράφει: «Ὁ μισθωτὸς δὲ καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσὶ τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα καὶ φεύγει». Ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ σημείου, ὁ Κυπριανὸς δοκιμάσθηκε καὶ ἐλέγχθηκε. Ὅπως στιχουργεῖται στὸ ποίημα τοῦ Βασίλη Μιχαηλίδη, πρὸ τῆς συλλήψεως τοῦ Κυπριανοῦ, πρῶτα ὁ ἴδιος ὁ Κκιόρογλου πρότεινε πιεστικὰ στὸν Κυπριανὸ νὰ τὸν φυγαδεύσει στὴν Σκάλα, στὰ κονσουλάτα. Ἀκολούθως, ὅταν ἦταν ὁ Κυπριανὸς στὴν φυλακή, ὁ Κκιόρογλου ἔστειλε τὸν γιό του νὰ τοῦ προτείνει ἀκόμη μία φορὰ τὴν διέξοδο διαφυγῆς. Ἀλλὰ τὰ ἀξιομνημόνευτα λόγια τοῦ Κυπριανοῦ καὶ ἡ ἐπακολουθήσασα πράξη τῆς ἑκούσιας παραμονῆς καὶ τῆς συγκακοπάθησής του μὲ τὸ ποίμνιό του, πέρα γιὰ πέρα διαγράφουν καὶ ἐξαφανίζουν ἀκόμη καὶ τὴν παραμικρήν ὑποψία γιὰ τὸν Κυπριανὸ περὶ «μισθωτοῦ ποιμένος»: «Δὲν θέλω, Κκιόρογλου, ἐγιὼ νὰ φύω ᾽ποὺ τὴν Χώραν, γιατί, ἂν φύω, τὸ κακὸν ἐννὰ γινῆ περίτου. Θέλω νὰ μείνω, Κκιόρογλου, τζ᾽ ἂς πᾶ’ νὰ μὲ σκοτώσουν, ἂς μὲ σκοτώσουσιν ἐμὲν τζ᾽ οἱ ἄλλοι νὰ γλυτώσουν. Δὲν φεύκω, Κκιόρογλου, γιατί, ἂν φύω, ὁ φευκός μου ἐννὰ γενῆ θανατικὸν εἰς τοὺς Ρωμιοὺς τοῦ τόπου. Νὰ βάλω τὴν συρτοθηλειὰν εἰς τὸν λαιμὸν τοῦ κόσμου; Παρὰ τὸ γαῖμαν τοὺς πολλοὺς ἐν’ κάλλιον τοῦ ’πισκόπου». Μάλιστα, ἀντιστρόφως ἀνάλογα, ἐπικυρώνουν τὰ προλεχθέντα περὶ καλοῦ ποιμένος, καὶ τὸν στεφανώνουν ὡς μιμητὴν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Ἐπιπροσθέτως, ἡ σοφία καὶ ἡ διάκριση ποὺ τὸν χαρακτηρίζουν ὡς καρποὶ ἀρετῆς καὶ τὸ καρδιακὸ πλήρωμα ἀγάπης πρὸς τὸν πλησίον, τὸν φωτίζουν στὴν δύσκολη στιγμὴ νὰ ἀσφαλίσει τὸ ποίμνιο στὴν θεοσέβεια, λέγοντάς τους: «Τέκνα, ἔδωκα ὑμῖν παράδειγμα». Καὶ τὸ παράδειγμά του δὲν ἦταν ἄλλο ἀπὸ τὴν μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ μαρτύριο γιὰ τὴν ἀγάπη Του. Καὶ καθὼς τὸ Εὐαγγέλιο γράφει: «τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει», ἔτσι, τόσο οἱ παρευρισκόμενοι ὅσον καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἀνὰ τὸ παγκύπριον, ἄκουσαν τὴν φωνὴν τοῦ καλοῦ τους ποιμένος καὶ τὸν ἀκολούθησαν στὴν μαρτυρία καὶ στὸ μαρτύριον Ἰησοῦ Χριστοῦ, γενόμενοι ἑκατόμβη μαρτύρων, θυσία εὐπρόσδεκτος Κυπρίων προσφερομένη στὸν Θεό, ὀσμὴ εὐωδίας εὐάρεστος εἰς Αὐτόν· καθ᾽ ὅτι ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς γνωρίζει τὰ δικά του πρόβατα καὶ γνωρίζεται ἀπὸ αὐτά [...]"